hc8meifmdc|2010A6132836|Articlebsfe|tblEssay|text_Essay|0xfbff60c2020000009e1a000001000500

خلاصه 

سابقه و هدف: اختلالات تنه و ستون فقرات نظیر اسکولیوز، پشت گرد شده، عدم تقارن شانه‌ها به دلایل وضعیتی، ثانویه به اختلالات ساختمانی دیگر، بدنبال بیماری‌های عصبی عضلانی و یا به شکل ایدیوپاتیک در دوران نوجوانی شیوع دارند. شناخت زود هنگام این اختلالات با استفاده از روش‌های غربالگری و بررسی عوامل مؤثر، از پیشرفت آن‌ها و ظاهر شدن تغییر شکل‌های شدید جلوگیری می‌نماید. هدف پژوهش حاضر تبیین شیوع ناهنجاری‌های ستون فقرات و تنه در بین دانش‌آموزان دختر و پسر دورة متوسطه شهر تهران بود. علاوه بر این تعدادی از عوامل زمینه‌ای و محیطی مؤثر در بروز این اختلالات هم مورد بررسی قرار گرفتند.

مواد و روش‌ها: این مطالعه بر روی 2075 دانش‌آموز با دامنه سنی 20-13 سال (1/1 ? 91/15) انجام گرفت. از این تعداد 1160 نفر دختر و 915 نفر پسر بودند. این دانش‌آموزان بطور تصادفی از پنج منطقه آموزش و پرورش شهر تهران انتخاب شده بودند. تکنیک اجرای این تحقیق به روش مصاحبه و مشاهده بود. برای هر فرد مورد آزمایش پس از ثبت مشخصات عمومی ابتدا متغیرهای مصاحبه‌ای شامل: اندام غالب، سابقه خانوادگی اسکولیوز، سابقه درد پشت، نوع میز و صندلی در مدرسه و نحوه انجام تکالیف در منزل با توجه به اظهارات دانش‌آموز در پرسش‌نامه ثبت می‌شد. سپس اندازه‌گیری‌ها انجام می‌گرفت که شامل قد، وزن، قد نشسته، بررسی تقارن شانه‌ها و لگن، وجود اسکولیوز، پشت گرد شده و زاویه لوردوز کمری بود.

یافته‌ها: شیوع کلی اختلالات تنه و ستون فقرات 3/46% بود که به تفکیک عبارت بودند از: عدم تقارن شانه‌ها 17%، انحراف طرفی لگن 8/7%، اسکولیوز ساختمانی 4/3%، اسکولیوز وضعیتی 9/4%، پشت گرد شده 2/13%. انجام تکالیف در منزل در وضعیت دراز کشیده روی زمین سبب افزایش درصد شیوع و در مقابل استفاده از میز تحریر سبب کاهش درصد شیوع در مقایسه با مقدار متوسط آن شده بود. در دانش‌آموزانی که در مدرسه بر روی نیمکت می‌نشستند، درصد اسکولیوز و پشت گرد شده در مقایسه با دانش‌آموزانی که از صندلی یک نفره استفاده می‌کردند بیشتر بود، اما زاویه لوردوز کمری کاهش یافته بود.

نتیجه‌گیری: به طور خلاصه براساس یافته‌های پژوهش حاضر، درصد شیوع اسکولیوز ساختمانی با میانگین سایر جوامع هم‌خوانی دارد اما به نظر می‌رسد که شیوع کلی اختلالات پوسچرال تنه و ستون فقرات در جامعه مورد بررسی، در مقایسه با سایر جوامع بالاتر باشد. محققین بر لزوم اجرای مداوم و گسترده برنامه‌های غربالگری مدارس و هم‌چنین ارائه آموزش‌های لازم جهت تصحیح پوسچر و نحوه انجام تکالیف در منزل تأکید دارند.

واژه‌های کلیدی: ستون فقرات، تنه، دانش‌آموزان، شیوع، تهران.

مقدمه

مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که شناخت زود هنگام اختلالات ستون فقرات و تنه (از قبیل اسکولیوز، کیفوز، هیپرلوردوز، عدم تقارن شانه‌ها، انحراف لگن و پشت گرده شده) که در سنین نوجوانی شیوع دارند. از پیشرفت آن‌ها و ظهور تغییر شکل‌های شدید جلوگیری می‌کند

[8،9،10،14،19] این نکته به خصوص در مورد اسکولیوز ایدیوپاتیک مطرح است. بروز این اختلال در سنین رشد مشکلات شدید قلبی – تنفسی برای بیمار فراهم آورده و نرخ میرایی و ابتلا را افزایش می‌دهد [8،11،20]. در سال 1955 میلادی دکتر شاندز پنجاه هزار میکروفیلم را که جهت غربالگری بیماری سل تهیه شده بود برای اسکولیوز هم به کار برد. بر اساس این مطالعه شیوع انحناهای توراسیک بزرگ‌تر از 10 درجه در افراد بالای 14 سال 9/1% و در سنین بالاتر 5/0% بدست آمد.0در یک مطالعه دیگر زئوسکی و کامزا با بررسی 1500 رادیوگرافی، شیوع کلی اسکولیوز را 7/3% ذکر کردند 

?5?. در یک برنامه غربالگری مدارس که در دلاوار ایالات متحده بر روی 316000 دانش‌آموز در طی سال‌های 1975 – 1962 انجام گرفت، شیوع تغییر شکل‌های ستون فقرات 19/0% بدست آمد که به طور قابل ملاحظه‌ای کمتر از آمار دکتر شاندز و سایر بررسی‌های مربوط به آمریکای شمالی بود. تحقیق دیگری در مونترال کانادا بر روی 14900 کودک، شیوع انحناهای بزرگ‌تر از 10 درجه را 6/1% نشان داد. بررسی مشابه در اسکاتلند شیوع اسکولیوز را در کودکان زیر 8 سال

 3/1 در هزار و در کودکان بالای 8 سال 7/1 در هزار نشان داد. در اوایل دهه 1970، لانستین برنامه غربالگری بزرگی را در مینه‌سوتا بر روی 5/1 میلیون نفر انجام داد و در نهایت شیوع اسکولیوز را 1/1% برآورد کرد ?18،5?. آمار برخی کشورها عبارت است از: ژاپن: 92/1%، یونان: 7/2%، آفریقای جنوبی: 66/1%، سوئد: 9/1%، فنلاند: 1/4% و دانمارک: 3/14%

?28،26،13،12?. در یک مطالعه که در سال 1992 در کشور هلند انجام گرفت با بررسی بر روی 4975 کودک یازده ساله

 (2588 پسر، 2387 دختر) شیوع اختلالات تند در دختران

 6/10% و در پسران 1/7% بدست آمد?15?.در ایران غربالگری ارتوپدیک به‌صورت مدون و جامع تا به امروز انجام نشده است. مطالعات محدود نشان دهنده شیوع اسکولیوز 4 در هزار در دختران دانش‌آموز 15 ساله و یک در هزار در دختران دانش‌آموز 9 ساله و هم‌چنین 9 در هزار در پسران 15-11 ساله بوده است ?5،1?. با توجه به تنوع مشاهده شده در دامنة شیوع اختلالات تنه و ستون فقرات در جوامع مختلف و اهمیت مسأله، پژوهش حاضربا هدف تعیین درصد شیوع اختلالات تنه و ستون فقرات در بین دانش‌آموزان دورة متوسطه شهر تهران و نیز بررسی ارتباط تعدادی از عوامل محیطی و زمینه‌ای مؤثر بر بروز این اختلال، طراحی و اجرا شد.

دریافت مقاله ...