hc8meifmdc|2010A6132836|Articlebsfe|tblEssay|text_Essay|0xfbff3b43020000009008000001000300

منطق لیزینگ 

ملانی سلیگمان 

ترجمه : سیدرسول روناسی 

Ronasi@Saipacrop.com

امروزه به لطف مزایای سیستم لیزینگ، گرایش چشمگیری به آن ایجاد شده است. 

موضوع بسیار ساده است؛ تصور کنید خودروی شما می‏تواند به یک ابزار تجاری و سرمایه برای کار شما تبدیل شود و به یاد داشته باشید برای لذت بردن از آن، حتماً نیاز نیست مالک آن باشید. 

مهمترین مزیتی که خودروهای لیزینگ دارند، این است که سرمایه به جای آن که برای خرید خودرو صرف شود، می‏تواند با بهره‏وری بیشتر برای بسط و گسترش امور تجاری مورد استفاده قرار گیرد. اگر شرکت شما تمامی خودروهای موردنیازش را به تازگی خریداری کرده و اکنون برای تامین تجهیزات و ماشین‏آلات خود به تزریق سرمایه نیاز دارد، بهترین گزینه این است که تمامی ناوگان موتوری و نقلیه خود را به یک موسسه لیزینگ بفروشند و با یک قرارداد، دوباره آنها را به اجاره خود درآورید. با این کار شما دیگر از پرداخت مستقیم مالیات و عوارض هم خلاص شده‏اید و از امور دفتری و مسائل دست و پاگیر و وقت‏گیر تنظیم قراردادهای تعمیرات و نگهداری و حتی فروش وسایل نقلیه خود نیز آسوده می‏شوید. 

طی چند سال اخیر تامین خودرو از طریق لیزینگ در نیوزیلند رشد قابل ملاحظه‏ای داشته است. گرانت ادواردز از بخش امور مالی نیسان در این زمینه معتقد است: وقتی بدانیم سرمایه‏ای که برای خرید خودرو صرف می‏کنیم، نه تنها درآمدزا نخواهد بود بلکه باتوجه به استهلاک خودرو، روز به روز از ارزش آن نیز کاسته می‏شود و به یک دارایی مستهلک تبدیل می‏شود، بسیار شگفت زده خواهیم شد. 

قبل از تصمیم‏گیری در مورد این که آیا لیزینگ گزینه‏ای مناسب برای یک شرکت است یا خیر، باید ابتدا تکلیف خود را با خود عبارت لیزینگ روشن کنیم زیرا در این مبحث ما با سه گونه متفاوت عملیات لیزینگ روبه رو هستیم: الف) لیزینگ با ارائه کامل تمامی سرویس‏ها اعم از نگهداری و تعمیرات ب) لیزینگ بدون ارائه سرویس‏ها، که این مدل می‏تواند ریسک مضاعفی را در پایان قرارداد برای مشتری داشته باشد. ج) لیزینگ سرمایه‏گذاری یا فاینانس که با عنوان «اجاره به اختیار تملیک» نیز شناخته می‏شود. 

نوع سوم بدین معناست که قرارداد از ابتدا به گونه‏ای تنظیم می‏شود که در پایان دوره، خودرو با خودروهای مورد قرارداد به تملک مشتری درمی‏آید. 

قراردادهای لیزینگ معمولاً سه ساله تنظیم می‏شوند. این بهترین گزینه پیش روی مشتریان برای پایین آوردن نرخ پرداخت‏هاست. البته این قرارداد می‏تواند 12 و یا 24 ماهه و ـ همان طور که ذکر شد ـ حداکثر 48 ماهه باشد. با افزایش روزافزون تقاضا برای تهیه خودرو به صورت لیزینگ، بازار این رویکرد نیز به شدت رقابتی شده است. اغلب شرکت‏های لیزینگ با ارائه خدمات منحصر به فرد در پی جذب مشتریان شخصی هستند. یکی از مهمترین نوآوری‏های شرکت لیزینگ لیزپلان (Leas Plan) در نیوزیلند، حساب و کتاب باز با مشتریان است. مدیرعامل شرکت یادشده در این زمینه می‏گوید: «به این ترتیب مشتریان ما می‏توانند از پس اندازی که از ناوگان نقلیه آنها در نتیجه همکاری با شرکت لیزپلان به دست می‏آید و در پایان هر ماه حساب و کتاب می‏شود، بهره‏مند شوند؛ به طوری که ما در پایان هر ماه کلیه هزینه‏ها را محاسبه کرده و براساس مسافت طی شده برحسب کیلومتر، میزان بدهکار بستانکار را مشخص می‏کنیم. اگر در محاسبات انجام گرفته نسبت به بودجه پرداختی مشتری مبالغی باقیمانده باشد، عیناً به مشتری برگردانده می‏شود و اگر ضرری هم متوجه شرکت شود، این زیان را خود شرکت برعهده خواهد گرفت. 

بدون شک این همه مزیت‏های شرکت‏های لیزینگ، قیمت‏های گزافی نیز خواهد داشت، اما همان طور که ادواردز خاطر نشان می‏کند: هزینه لیزینگ به هیچ وجه بیشتر از خرید خودرو نیست و مطمئناً این موضوع برای افراد و ارگان‏ها بسیار آسان‏تر از تعمیرات و مشکلات جانبی خرید خودروست که به طور مستقیم باید توسط خود آنها انجام پذیرد. وی همچنین معتقد است: با توجه به این که ما در طول ماه بین 600 تا 2000 دستگاه خودرو خریداری می‏کنیم، بی‏شک تخفیف‏های قابل توجهی به ما تعلق می‏گیرد که می‏توانیم آنها را به طور مستقیم به مشتریان خود انتقال دهیم. یک مزیت پنهان لیزینگ نیز به همان نقطه آغازین مربوط می‏شود. خودرو را می‏توان با قیمتی بسیار پایین‏تر از آنچه مردم به دست می‏آورند، خریداری کرد. در حقیقت ما به دلیل قدرت خرید بالا می‏توانیم تاثیرات شایانی را در قیمت پرداختی خود به ازای هر خودرو بر جای بگذاریم.

حال آیا هیچ گاه این توجیه مالی وجود خواهد داشت که فرد یا شرکت از مزایای پیشگفته چشم‏پوشی و وسیله نقلیه و یا ناوگان نقلیه مورد نیاز خود را رأساً خریداری کند؟ ویلمر، مدیرعامل شرکت لیزپلان در پاسخ به این پرسش می‏گوید: این موضوع به نیازهای فردی بستگی دارد اما اگر یک شرکت شناخت داخلی کافی از هزینه بودجه‏ای خود نداشته باشد و به بازگشت سرمایه خود توجه نکند ـ که البته یافتن چنین شرکتی بسیار بعید به نظر می‏رسد ـ آن گاه می‏توان شرکت‏هایی را یافت که رغبت چندانی به لیزینگ نشان ندهند و آن را به عنوان یک راهکار یا ابزار مالی به کار نبرند. 

موضوع مالیات‏ها و عوارض جانبی مرتبط نیز از دیگر مواردی است که باید به آن اشاره کرد. افزایش و نوسانات مالیات‏هایی که به خودرو تعلق می‏گیرد، از طریق لیزینگ دیگر متوجه مشتری نمی‏شود و یا حداقل درصد آن بسیار تنزل می‏یابد؛ ضمن این که مالیات‏ها و عوارض یادشده همیشه براساس قیمت پایه خودرو و با فرض یک خودروی نو بسته می‏شود و قانون در این زمینه به استهلاک و کاهش ارزشی خودروها و در نتیجه ارزش سرمایه‏ای آن به مرور زمان هیچ توجهی نمی‏کند. 

ویلمر همچنین یادآور می‏شود طی چند سال گذشته گرایش عمومی به مقوله لیزینگ با توجه به صرفه فوق‏العاده اقتصادی، تخفیف‏های قابل توجه و حفظ نقدینگی بیشتر برای انجام امور تجاری، افزایش چشمگیری داشته است. با توجه به این که مشتریان از هزینه‏های واقعی توام با خرید خودرو کاملاً آگاهند، بیشترین تمرکز آنها در قراردادهای لیزینگ بر روی نوع فراگیر آن یعنی با ارائه تمامی سرویس‏ها و خدمات بوده است. یکی از دلایل آشکار کارمندان برای عدم استقبال از خرید خودرو آن است که متوجه شده‏اند این شیوه به هیچ وجه قادر به رقابت با مزایا و صرفه اقتصادی خدمات شرکت‏های بزرگ لیزینگ نیست. 

تغییرات پیوسته مالیات‏ها، حسابداران شرکت‏ها را ترغیب می‏کند تا تصمیمی هوشمندانه و مناسب برای افزایش نقدینگی کارکنان (افزایش درآمد ناخالص به منظور خرید خودرو) و یا تامین خودرو برای آنها بگیرند. حال اختلاف نظر در این است که آیا هزینه‏های خودرو متوجه فرد خواهد بود یا شرکت؟ 

به نظر عادلانه می‏رسد اگر اذعان کنیم افزایش درآمد ناخالص حقوق کارمندان به منظور خرید خودرو، در مجموع به زیان مجموعه مدیریتی شرکت متبوع تمام می‏شود. شرکت‏های لیزینگ تنها ارائه دهنده یک پکیج مالی صرف نیستند؛ آنها تمامی موضوعات جانبی مرتبط و البته پردردسر آن را نیز پوشش می‏دهند؛ مواردی همچون تشریفات ثبتی و دفتری، نگهداری و تعمیرات، حتی تعویض دوره‏ای لاستیک‏ها و رسیدگی به آنها، ارائه کارت‏های سوخت و در اختیار گذاشتن خودروی جایگزین در صورت بروز هرگونه مشکلی برای خودروی تحت قرارداد. 

امروزه لیزینگ هم مانند متدهایی همچون «خرید استیجاری» با اقبال عمومی روبه رو شده است. اگرچه بعضی بر این باورند که به رغم آن که با تسویه حساب در انتهای دوره قرارداد ـ اگر از ابتدا در قرارداد قید شده باشد ـ مالکیت خودرو می‏تواند به مشتری منتقل شود اما در مجموع در پایان دوره لیزینگ دارایی و مایملکی برای مشتری باقی نمی‏ماند. دین اسمیت ـ مدیر شرکت ولوو ـ با اشاره به این که کارکنان وی به خرید استیجاری تمایل بیشتری دارند، می‏افزاید: در قراردادهای لیزینگ هیچ دارایی و ارزشی در پایان قرارداد برای مشتری باقی نمی‏ماند؛ در حالی که خرید استیجاری یا حتی لیزینگ فاینانس (اجاره به شرط تملیک) به گونه‏ای است که مشتری در تمام طول دوره قرارداد عملاً مالک آن دارایی محسوب می‏شود. 

خرید خودرو براساس قرارداد خرید استیجاری به این معناست که پرداخت‏ها به صورت معوقه یعنی پس از خرید و یا از هنگام خرید خودرو صورت می‏گیرد. بعد از پرداخت اولین قسط در پایان ماه، خودرو به مالکیت شما درمی‏آید. این یک مزیت و بهتر است بگوییم منفعت آشکار است زیرا در حقیقت مالک اصلی و قطعی خودرو، مشتری است. 

حال این رویه را با لیزینگ فاینانس مقایسه کنید که شما پیشاپیش و معمولاً در دوره‏ای سه ماهه باید اقساط خود را بپردازید و سپس در پایان دوره لیزینگ هم اگر تمایل به نگهداری وسیله نقلیه داشته باشید، باید 40 درصد ارزش آن را یکجا بپردازید. در حال حاضر اغلب افراد ترجیح می‏دهند خودرو را خریداری کنند زیرا ارزش بیشتری برای پول پرداختی آنها به همراه خواهد داشت. 

اسمیت در این زمینه پیشنهاد می‏کند: اگر درصدد کسب دارایی به عنوان یک سرمایه‏گذاری و نه به منظور دریافت یک پکیج حقوقی هستید، راهکارهای بهتری نیز برای تنظیم قرارداد خرید استیجاری و یا لیزینگ فاینانس وجود دارد. 

در پایان می‏توان با جمع‏بندی مطالب به این نتیجه رسید که لیزینگ برای همه افراد گزینه‏ای مناسب به حساب نمی‏آید اما اگر درصدد انجام آن هستید، بهتر است مطمئن شوید حسابدار یا شرکت شما با قوانین جاری حسابداری کاملاً آشنا بوده و به زیر و بم آن واقف است. قبل از امضای قرارداد لیزینگ، تمامی ساختارهای پیچیده آن را به دقت بررسی و ارزیابی کنید، از جمله مواردی همچون اختیار تجدید و یا ابطال اجاره، میزان اجاره بها و همچنین ارزش مازاد تضمین شده. 

یکی از موارد مهم و کلیدی که شرکت‏ها باید آن را به دقت مدنظر قرار دهند، این است که پیش از تنظیم قرارداد تمامی هزینه‏های ثابت و متغیر را برای چند سال آینده به دقت ارزیابی کنند. 

منبع

NewZealand Management| vol. 47| Iss.5.