اتانول؛ سوخت پاک آینده

 

 

ابوالفضل جعفری نژاد

 

 

26 تیرماه نامه‌ای از داوود میرخانی رشتی دبیر سابق انجمن خودروسازان دریافت کردیم که متن آن از این قرار بود:

«سلام علیکم. با تشکر مجدد از ارسال نشریه پربار اندیشه گستر سایپا برای انجمن خودروسازان، می‌خواستم خواهش کنم از آقای ابوالفضل جعفری نژاد نویسنده مقاله «چشم‌انداز استفاده از اتانول در خودروهای ایرانی» بخواهید در صورت دستیابی به اطلاعات تکمیلی، مقاله خود را کاملتر ارائه کنند.

در مقاله ایشان بر مضرات استفاده از MTBE به طور مکرر تاکید و به تولید و استفاده از اتانول به جای MTBE اصرار شده است. پشتوانه این سخنان می‌تواند آمار مصرف MTBE (روند کاهشی) در جهان و آمار مصرف اتانول (روند افزایشی) باشد. هرچند ایشان به طور کلی از افزایش مصرف از 19 میلیارد لیتر در 2001 به 5/30 میلیارد لیتر در سال 2006 سخن گفته‌‎اند اما مقایسه‌ای با کاهش MTBE نشده است. شنیده‌ام که در تکنولوژی جدید پالایشگاه‌ها به MTBE احتیاجی نیست و آنها قادرند بنزین با اکتان بالا را بدون هوا و افزودنی تولید کنند.»

متن نامه ما را بر آن داشت با آقای جعفری‌نژاد تماس بگیریم و موضوع را با وی در میان بگذاریم. معمولاً نویسندگان، مولفان و مترجمان از دیدن چنین واکنش‌ها و بازخوردهایی خوشحال می‌شوند. آقای جعفری‌نژاد هم از این که مقاله‌اش مورد توجه انجمن خودروسازان قرار گرفته است، ابراز خوشحالی کرد و متن کاملتری را نسبت به آنچه در شماره 59 به چاپ رسیده بود، ارسال کرد. اکنون متن جدید در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.

 

وابستگی کشورهای پیشرفته به نفت و وقوع بحران‌های نفتی در دهه 1970 به علت فزونی مصرف بر تولید و افزایش فوق‌العاده قیمت نفت، کشورهای صنعتی را بر آن داشت که با موضوع انرژی برخورد متفاوتی کنند. از سویی شروع نگرانی‌های مربوط به محیط زیست و کاهش منابع فسیلی، بهبود استانداردهای زیست محیطی در قالب کنوانسیون‌ها و پیمان‌نامه‌های متفاوت نظیر پروتکل کیوتو سبب شد متخصصان با اعمال روش‌های گوناگون و استفاده از مواد جایگزین در بنزین و یا تهیه سوخت‌های جایگزین پاک به اهداف خود در جهت حفظ محیط زیست و توسعه پایدار دست پیدا کنند. در حال حاضر اتانول همانند منبعی قابل اعتماد می‌تواند به عنوان سوخت مطرح باشد. اتانول با توجه به منابع موجود در هر کشور قابل تولید است. مثلاً در ایران از ملاس، در امریکا از ذرت، در اروپا از سیب‌زمینی و غیره اتانول به دست می‌آورند. در این مقاله سعی شده است ضمن بررسی روش‌های تولید اتانول در کشور، به جنبه‌های اقتصادی و زیست محیطی آن پرداخته و روش‌های مناسب تولید و استفاده از این ماده پیشنهاد شود.

 

تخمیر قندها؛ رایج‌ترین روش تولید اتانول

در حال حاضر بیش از 98 درصد اتانول تولیدی در جهان با استفاده از روش تخمیر قندها حاصل می‌شود. قند مورد استفاده می‌تواند از منابع مختلفی مانند مواد نشاسته‌ای، قندی، کشاورزی، پساب‌های صنعتی و منابع لیگنوسلولزی استحصال شده باشد. [7]

هزینه تولید اتانول نسبت به قیمت مواد اولیه، قیمت تحویل آن به بخش فرایند و همچنین ترکیب مواد اولیه بسیار حساس است بنابراین موفقیت در تولید اتانول و رقابت آن با بنزین می‌تواند به موقعیت جغرافیایی منطقه، نوع آب و هوا، روش تولید، خواص محصولات کشاورزی و نوع ضایعات آنها بستگی داشته باشد. سیستمی که براساس هزینه پایین مواد اولیه، دسترسی آسان به مواد اولیه و استفاده از محصولات جانبی ایجاد شده، ممکن است توجیه اقتصادی داشته باشد. در این قسمت به بررسی مختصر مواد اولیه مورد استفاده در تولید اتانول می‌پردازیم ولی توجه عمده ما به مواد لیگنوسلولزی یا بیومس معطوف خواهد بود [2 و 7].

 

منابع سلولزی

در حال حاضر با توجه به پیشرفت تکنولوژی، پتانسیلی جهانی برای استفاده از مواد لیگنوسلولزی و تبدیل آن به الکل از طریق تخمیر به وجود آمده است.

بسیاری از تحقیقات جهانی به چگونگی فرایند مواد لیگنوسلولزی و تبدیل آنها به اتانول اختصاص دارد. اگرچه مشکلات تکنیکی و اقتصادی موجود در هیدرولیز به منوساکاریدهای تشکیل دهنده آن، تاثیر قابل توجهی بر امکان‌سنجی تولید اتانول دارد. برای اقتصادی بودن و استفاده موثر در مقیاس صنعتی باید ملاحظات خاصی از قبیل توسعه همه جانبه فرایند، جداسازی محصولات و بازیابی استفاده از محصولات جانبی را مدنظر قرار داد.

طبیعت کریستالی و چسبنده سلولز و مقاومت آن در برابر انواع روش‌های هیدرولیز و تولید قندهای قابل تخمیر، به کانون تحقیق و توسعه تولید اقتصادی اتانول از مواد سلولزی بدل شده است. [7]

 

مشتقات کشاورزی

میزان ضایعات محصولات کشاورزی در جهان بسیار زیاد است که با توجه به ترکیب آن منبع مناسبی برای تولید اتانول به شمار می‌آید. باید توجه کرد که برگشت این ضایعات به خاک سبب افزایش حاصلخیزی، کنترل فرسایش و پایداری ساختمان خاک می‌شود. فصلی بودن این تولیدات و پراکنده بودن آنها سبب افزایش هزینه خواهد شد. [7]

 

زباله‌های خانگی

در کشورهای پیشرفته، زباله‌های خانگی منبع بزرگ ضایعات مواد سلولزی هستند. در سال 1980 تولید این ضایعات در امریکا روزانه 10⁵×28 تن بود که 58 درصد آن را سلولز تشکیل می‌داد. تولید اتانول از ضایعات جامد شهری در سطح تجاری توسط امریکا و کانادا امکان‌پذیر خواهد بود [4].

 

محیط‌های جنگلی

تولید اتانول از محصولات سلولزی با نوع درخت در ارتباط است. در شرایط عمومی چوب‌های سخت سوبسترای مناسبتری از چوب‌های نرم هستند. مقدار سلولز در چوب به میزان باران، شرایط خاک و آب و هوا بستگی دارد.

جدول 1- ترکیب عمومی برخی از انواع چوب‌ها [7]

 

چوب سخت در درختانی مانند سپیدار تبریزی، افرا و بلوط و چوب نرم در کاج سفید، درخت ماموت و صنوبر شرقی یافت می‌شود. سایر مواد اولیه در جدول آمده است.

 

جدول 2- منابع اولیه برای تولید الکل [7]

 

کاربرد اتانول

اتانول با توجه به خواص شیمیایی و فیزیکی دارای موارد استفاده متعددی است که در ذیل به چند نمونه از آنها اشاره می‌کنیم.

1- اتانول به عنوان حلال

2- اتانول به عنوان سوخت

3- اتانول به عنوان مواد اولیه تولید ETBE برای افزایش عدد اکتان MTBE
(Methyl Tertiart Buty Ether) ETBE (Ethyl Tertiart Buty Ether) یک ماده افزودنی به بنزین برای افزایش عدد اکتان است ولی در حال حاضر MTBE مشکوک به سرطانزایی اعلام شده است و رفته رفته مصرف آن متوقف می‌شود. با جایگزینی ETBE می‌توان به عدد اکتان بالاتر دست پیدا کرد. همچنین ETBE فراریت کمتری نسبت به MTBE دارد و محتوای اکسیژن آن نیز از MTBE بیشتر است. بنابراین احتراق کاملتر و سوخت تمیزتری داریم و در نتیجه آلودگی هوای کمتری را نیز شاهد خواهیم بود. [2 و 7]

 

اتانول به عنوان سوخت

یکی از مسائل پیش روی بشر در قرن 21 «محیط زیست» است. افزایش جمعیت و توسعه استانداردهای زندگی رابطه مستقیمی با مصرف انرژی و سوخت در منازل و خودروها دارد. بنابراین ما همواره به آب و هوای پاک، سوخت تمیز و مواد قابل بازیافت و تجزیه شونده احتیاج داریم. با توجه به این مطالب بشر به سوی استفاده از سوختی پاک هدایت می‌شود و در این میان اتانول می‌تواند به عنوان یک منبع انرژی تمیز و قابل اطمینان مطرح باشد. [7]

در حال حاضر سه راه برای استفاده از اتانول به عنوان سوخت وجود دارد:

1- اتانول به صورت مخلوط با بنزین به صورت 10-E یا 85-E

2- تولید ETBE به عنوان افزایش دهنده عدد اکتان

3- اتانول به صورت خالص به عنوان سوخت

 

بنزین حاوی اتانول Gashol نامیده می‌شود. خود اتانول می‌تواند به عنوان افزایش‌دهنده عدد اکتان به کار رود. اتانول را می‌توان از منابع سلولزی، قندی و نشاسته‌ای به دست آورد و سپس به صورت مخلوط یا خالص به عنوان سوخت به کار برد. در حال حاضر اختلاف قیمت بنزین و اتانول و همچنین مشکلاتی از قبیل فرایند تولید و قیمت مواد اولیه و نفت از مهمترین مسائل تاثیرگذار در توسعه این سوخت جدید هستند.

مطابق  قانون فدرال در امریکا کلیه خودروها تا سال 2010 باید توانایی استفاده از 85-E را داشته باشند. در سال 1990 شرکت فورد اتومبیل‌های خود را که سازگار با 85-E بودند، معرفی کرد.

در حال حاضر بیش از 40 درصد وسایل نقلیه در برزیل از اتانول خالص و بقیه از 10-E استفاده می‌کنند. امید است تا سال 2010 با توجه به پیشرفت تکنولوژی توسعه میکروارگانیسم‌ها و استفاده کامل از محصولات جانبی بتوان قیمت اتانول را تا 40 سنت به ازای هر گالن کاهش داد که صددرصد قابل رقابت با بنزین است. [7]

لازم به ذکر است تولید بیواتانول در سال 2003 در امریکا به 81/2 میلیارد گالن رسید که نسبت به سال 2002 معادل 32 درصد و نسبت به سال 1999 معادل 91 درصد رشد داشته است. [3]

همچنین تولید اتانول در اروپا به منظور استفاده در خودروها 5/4 برابر رشد را تجربه کرده است؛ به طوری که میزان تولید در سال 1993 از 47 هزار و 500 تن به 216 هزار تن در سال 2001 رسید. نمودار زیر روند رشد تولید در این دوره را نشان می‌دهد. [6]

 

مزایای زیست محیطی استفاده از اتانول

1- کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن: دی اکسید کربن حاصله از سوختن بنزین و یا هر سوخت دیگری وارد اتمسفر می‌شود و پدیده گلخانه‌ای را تشدید می‌کند؛ در حالی که دی اکسید کربن حاصل از سوخت بیواتانول و فرایند تخمیر توسط گیاهان برای تولید اتانول جذب خواهد شد و این مزیت بزرگ استفاده از بیواتانول به عنوان سوخت است که حتی در سوخت‌های تمیزی مانند گاز طبیعی نیز یافت نمی‌شود. [7] نمودار زیر نتایج حاصل از آنالیز آلاینده‌های CO2 در سوخت‌های مصرفی اتوبوس‌ها در سوئد را نشان می‌دهد [5].

2- کاهش انتشار CO و CH: سوخت 10-E و 5-E و 7-E میزان CO را 4 تا 15 درصد و میزان CH را 2 تا 7 درصد کاهش می‌دهد.

3- کاهش انتشار VOC: سوخت‌های حاوی اتانول در کاهش VOC نیز موثرند و در عین حال نسبت به سایر سوخت‌ها صدمه کمتری به ازن وارد می‌کنند.

4- کاهش انتشار ذرات معلق (PM10): قطر اجزای معلق کمتر از 10 میلی‌متر است که در کیسه‌های هوایی شش انسان تجمع می‌یابند و به سیستم تنفس آسیب می‌رسانند و سبب سرطان می‌شوند. در سوخت‌های حاوی اتانول انتشار ذرات معلق حدود 10 درصد کاهش خواهد یافت.

5- اکسیدهای سولفور (SO_x): اگر بیواتانول به عنوان سوخت به صورت خالص به کار رود، هیچ گونه سولفوری ندارد. در نتیجه اسیدی نداریم و در سوخت‌های حاوی اتانول نیز SO_x  کمتری تولید می‌شود.

6- اکسیدهای نیتروژن (NO_x) : این عامل در سوخت‌های حاوی اتانول تا 10 درصد افزایش می‌یابد. البته با افزایش اتانول در بنزین میزان NO_x کاهش می‌یابد و با تنظیم موتور و درجه حرارت احتراق می‌توان آن را در حد مطلوبی نگه داشت.

7- آروماتیک‌ها: اتانول فاقد هرگونه آروماتیک است؛ در حالی که بنزین‌های بدون سرب 45 درصد آروماتیک دارند.

8- آلدئیدها: میزان استالدئید در سوخت‌های حاوی اتانول افزایش می‌یابد که می‌توان با استفاده از تبدیل کننده کاتالیستی آن را حذف کرد.

9- افزایش عدد اکتان

10-   کاهش ضربه زدن (Knocking) در موتور

11-   ایمنی الکل: اتانول از بنزین ایمن‌تر است و دیرتر آتش می‌گیرد و در برابر شعله آتش به آسانی می‌سوزد و دود کمتری در مقایسه با بنزین تولید می‌کند [7].

مصارف دیگر اتانول

1- سولفورزدایی از زغال سنگ: اتانول به زغال سنگ اضافه و سپس در حضور یک کاتالیزور حرارت داده می‌شود و سولفورهای معدنی و ارگانیک با بازده 90 درصد حذف می‌شوند.

2- پلاستیک قابل تجزیه: میکروارگانیسم‌های خاصی با مصرف اتانول می‌توانند پلاستیک‌های سازگار با طبیعت مانند پلی هیدروکسی بوتیرات (PHB) و پلی هیدروکسی والدیت (PHV) تولید کنند. [7]

 

محصولات جانبی حاصل از تولید اتانول

برای تولید اقتصادی و رقابتی الکل با بنزین باید حداکثر استفاده از محصولات جانبی را برد.

-       محصولات جانبی ناشی از فرایند تولید الکل. این محصولات عبارتند از:

-       پروتئین: مواد لیگنوسلولزی می‌توانند حدود 15 درصد برمبنای وزن خشک حاوی پروتئین باشند. این پروتئین را می‌توان در غذای حیوانات به کار برد که در واحدهای دامداری و پرورش ماهی کاربرد دارد. [2]

-       لیگنین: یکی از اجزایی است که در تولید اتانول از مواد لیگنوسلولزی بدون تغییر باقی می‌ماند. اگر واحدی در سال 95 میلیون گالن اتانول تولید کند، لیگنین تولیدی در هر روز 100 تن است که مقدار قابل توجهی است. لیگنین دارای ارزش حرارتی است و میزان آن از (13000-9100) بی تویو به ازای هر پوند از چوب با توجه به نوع چوب فرق می‌کند بنابراین لیگنین را می‌توان به عنوان سوخت در بویلرها سوزاند و از انرژی آن استفاده کرد. البته تحقیقاتی در مورد استفاده بهتر از لیگنین به عنوان یک ماده اضافه شونده با آسفالت، آنتی اکسیدان و غیره در حال انجـام اسـت [2 و 7]

-       فورفورال: هیدرولیز زیست توده آزاد کردن قندهای سلولز و همی سلولز را دربردارد. زیلوزقند اولیه همی سلولز می‌تواند در حضور اسید به فورفورال تبدیل شود. این ترکیب می‌تواند به عنوان یک حلال انتخابی به منظور بالا بردن کیفیت روغن (نرمتر و روانتر شدن آن) مورد استفاده قرار گیرد. هیدروژنه کردن فورفورال در دمای 200 درجه سانتی‌گراد، الکل فورفورال را تولید می‌کند که در تولید رزین‌های تجاری استفاده می‌شود.

فورفورال همچنین در دمای پایین حالت چسبندگی پیدا می‌کند و می‌تواند به عنوان روکـش چوب مورد استفاده قرار گیرد. این ماده در تولید نایلون نیز استفاده می‌شود [2].

-       دی اکسیدکربن: به ازای تولید یک مترمکعب اتانول 76 کیلوگرم دی اکسید کربن تولید می‌شود که می‌توان 70 تا 80 درصد آن را بازیابی کرد و بعد از خالص‌سازی به طور مستقیم در نوشابه‌های گازدار و یا به صورت یخ خشک به کار برد. باید توجه داشت که که آزاد شدن دی‌اکسیدکربن در اتمسفر سبب افزایش پدیده گلخانه‌ای و بالارفتن دمای زمین خواهد شد.

-       Stillage: اگر از نیشکر استفاده کنیم، به ازای تولید هر لیتر الکل 12 لیتر استیلیج داریم که معمولاً در صد لیتر محتوی 40 تا 50 گرم ماده آلی است و به عنوان خوراک دام به کار می‌رود.

-       استیلیج شامل اجزای غیرفرار مواد باقیمانده بعد از تقطیر الکل است که ترکیب آن به عوامل مختلفی مانند خوراک و محل کشت بستگی دارد. در حالت کلی این ماده شامل واکس‌ها، چربی، الکل باقیمانده، فیبر، نمک‌های معدنی و پروتئین است که BOD بسیار بالایی دارد و آلوده‌کننده محیط زیست به شمار می‌رود. می‌توان استیلیج را به عنوان کود به خاک برگرداند ولی باید توجه کرد که به مرور زمان غلظت نمک و اسیدیته خاک را افزایش می‌دهد. [2 و 7]

 

روش‌های تولید اتانول از مواد لیگنوسلولزی

قندهای حاصل از هیدرولیز مواد سلولزی توسط میکروارگانیسم‌های مختلف به مصرف می‌رسد و اتانول تولید می‌شود. مواد لیگنوسلولزی بخش چوبی شده گیاهان است. به طور مثال این قسمت‌ها در ذرت، نیشکر، ضایعات چوب، کاغذ و غیره به آسانی قابل مشاهده است و قسمت اعظمی از این مواد را تشکیل می‌دهد. مثلاً در زمینی که یک Acre نیشکر از آن به دست می‌آید، حدود 10 تن شکر و 3 تن ملاس تولید می‌شود. همچنین در کنار آن حدود 20 تا 25 تن مواد زائد تولید می‌شود. این مولکول‌های گیاهی طی پروسه‌ای می‌توانند قند تولید کنند و این قند پس از تخمیر به اتانول تبدیل شود.

پیشرفت تکنولوژی، روش‌های متفاوتی را برای استخراج قندها از سلولز و همی سلولز و تبدیل آن به اتانول در اختیار ما می‌گذارد. پیش تصفیه مواد لیگنوسلولزی می‌تواند سلولز و همی سلولز را از گیاه آزاد کند. تصفیه در مراحل بعدی (تصفیه شیمیایی) با استفاده از آنزیم‌ها و میکروارگانیسم‌ها می‌تواند قندها را از سلولز و همی سلولز به راحتی آزاد کند و زمینه فعالیت میکروارگانیسم‌ها برای تخمیر و تولید اتانول را فراهم آورد. [2]

در انتخاب روش تولید اتانول باید بازهای نهایی تولید الکل از مواد لیگنوسلزی، نوع مواد اولیه، هزینه تولید اتانول،‌ میزان مصرف انرژی، میزان محصولات جانبی تکنولوژی تولید آنزیم و غیره را در نظر گرفت و ممکن است برای یک سوبسترای خاص یک فرایند خاص طراحی شود. در حال حاضر شش روش متداول تجاری ـ اقتصادی توسط شرکت‌های مختلف ارائه می‌شود که از میان آنها فرایند آبکافت و تخمیر همزمان از لحاظ اقتصادی و بازدهی مناسبتر به نظر می‌رسد. [2]

• فرایند هیدرولیز اسیدی (رقیق) خنثی سازی و تخمیر
• هیدرولیز اسید (غلیظ) خنثی‌سازی ـ تخمیر
• فرایند آبکافت و تخمیر همزمان سلولز (SSF)
• تخریب آمونیاکی هیدرولیز آنزیمی تخمیر
• تخمیر اسیدی و تخمیر توسط میکروارگانیسم‌های ترانس ژنتیک شده

 

نتیجه‌گیری

در ایران با توجه به وجود منابع بالقوه‌ای نظیر ملاس‌های نیشکری و چغندری، مواد نشاسته‌دار (ذرت و گندم) و مواد لیگنوسلولزی (ضایعات چوب، ضایعات کشاورزی، کاغذ بازیافتی از زباله و غیره) امکان تولید اتانول فراهم است. در صورت ایجاد بازار مصرف و سرمایه‌گذاری مناسب می‌توان سالانه بیش از 2 میلیون تن اتانول در کشور تولید کرد. در حال حاضر بیشتر اتانول تولیدی کشور از ملاس نیشکر و چغندر به دست می‌آید.

M.T.B.E رقیب اصلی اتانول در بازار ترکیبات اکسیژن‌دار جهان است. مصرف M.T.B.E به طور معمول در سال‌های گذشته بیش از اتانول بوده است اما با توجه به گزارش‌های متعددی که M.T.B.E را عامل آلودگی آبهای زیرزمینی و همچنین سرطان‌زایی معرفی می‌کنند، ادامه استفاده از این ماده در بسیاری از کشورها مورد تردید است. [1]

پژوهش‌های صنعت نفت کشور امکان استفاده از اتانول در سوخت بنزین را در دستور کار قرار داده است و نتیجه بررسی‌ها نشان می‌دهد که امکان استفاده از اتانول در سوخت خودروهای کشور وجود دارد و تا اختلاط 10 درصد، به تغییر موتور و یا سیستم سوخت‌رسانی نیازی نیست.

جدول 3- مقدار مصرف M.T.B.E در سال 1381 به تفکیک پالایشگاه‌ها

 

براساس اطلاعات شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی ایران و پژوهشکده صنعت نفت، قیمت بنزین و M.T.B.E تولیدی و وارداتی در کشور به شرح زیر است:

1- قیمت تمام شده بنزین موتور تولید داخل با در نظر گرفتن قیمت‌های فوب خلیج فارس در اواخر دسامبر 2003 هر لیتر 1905 ریال برآورد می‌شود.

2- قیمت تمام شده بنزین موتور وارداتی با در نظر گرفتن قیمت‌های فوب خلیج فارس در اواخر دسامبر 2003 با احتساب هزینه‌های انتقال و توزیع هر لیتر 2032 ریال برآورد می‌شود.

3- متوسط قیمت M.T.B.E در شش ماه اول سال 1382 هر لیتر 2173 ریال بوده است.

 

بنزین تولیدی در کشور معمولاً دارای اکتان پایه 3/84 است که با افزودنی‌ها این رقم به 87 برای بنزین نرمال و 93 تا 95 برای بنزین سوپر می‌رسد.

آزمایش‌ها نشان می‌دهد افزودن M.T.B.E به بنزین به نسبت درصدهای جدول (4) دارای اثرات مختلف است. [1]

 

 

 

جدول 4- اثرات متفاوت ترکیبات بنزین و M.T.B.E [1]

 

افزایش 5 تا 10 درصدی اتانول به بنزین پایه اثرات مشخصی دارد که در جدول شماره (4) ملاحظه می‌کنید. اثربخشی استفاده از اتانول و M.T.B.E در جدول (5) قابل مشاهده است.

 

جدول 5- اثربخشی استفاده از اتانول و M.T.B.E [1]

 

با توجه به جدول‌های 3 و 4 شاید بتوان محصول نهایی حاصل از استفاده 15 درصد M.T.B.E و 10 درصد اتانول را که محصول نهایی را به عدد اکتان تقریباً 90 می‌رساند، از لحاظ هزینه‌ای مقایسه کرد.

 

جدول 6- قیمت یک لیتر بنزین نهایی [1]

با توجه به کاربرد اتانول برای استفاده مطلق در سوخت با درصد خلوص 8/99 درصد، قیمت تمام شده برای هر لیتر اتانول حدود 3600 ریال است.

با درنظر گرفتن اثرات نامطلوب استفاده بلندمدت از M.T.B.E و مزیت‌های تولید داخلی اتانول و اثرهای مثبت زیست محیطی این افزوده، به نظر می‌رسد با افزایش تولید، قیمت تمام شده اتانول نیز کاهش یابد. می‌توان برای تولید 60 میلیون لیتر اتانول مطلق در سال به منظور استفاده در سوخت خودروها برنامه‌ریزی کرد. بدیهی است در صورت ایجاد شرایط مناسب و تشویق سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در این بخش و بهره‌برداری از کارخانه‌های تولید اتانول در دست احداث میزان تولید به حد مطلوبی افزایش خواهد یافت.

یارانه سالانه برای 600 میلیون لیتر بنزین مصرفی حاوی 10 درصد اتانول در کشور، معادل 78 میلیارد ریال خواهد بود. با توجه به یارانه مصرف روزانه بنزین در کلانشهرهای مندرج در جدول (7) که دارای مشکلات آلودگی هوا و محیط زیست هستند، می‌توان تعداد روزهایی را که امکان استفاده از بنزین حاوی 10 درصد اتانول به طور کامل فراهم است، مشخص کرد [1].

 

جدول 7- وضعیت مصرف بنزین و امکان جانشینی بنزین اتانول‌دار [1]

 

 

کشورهای جهان به سوخت‌های حاوی اتانول یارانه می‌پردازند. یارانه پرداختی به سوخت‌های حاوی اتانول در امریکا و هندوستان به شرح زیر است:

امریکا: میزان یارانه پرداختی در امریکا برای هر گالن اتانول مصرفی در تولید بنزین برای شرکت‌های تولیدکننده بنزین اتانول‌دار معادل 54 سنت و برای تولیدکنندگان الکل معادل 10 سنت است که در مجموع برای هر لیتر بنزین 10E، 648/1 سنت (140 ریال) است.

هندوستان: در هندوستان به ازای هر لیتر بنزین تولیدی اتانول‌دار (به میزان 10 درصد) معادل 75 روپیه (150 ریال) یارانه پرداخت می‌شود [1].

 

منابع

1- نفت، گاز، پتروشیمی، شماره 37، 67- 1383، 66.

2- احسان کهریزی، تولید الکل از ضایعات لیگنوسلولزی به روش آبکافت و تخمیر همزمان، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی شریف.

3-      R. Shlerser.| Ethanol production in Hawaii Final Report| 1994.

4-      Renewable Energy World| March-April 2004.

5-      Brelsford Engineering. Inc (BEI) MSW and Green Cellulose Conversion for BEI Fuel Ethanol production.

6-      Caddet Renewable Energy| Technical Brochuren| No. 91| Ethanol-powered Buses in Skaraborg.

7-      E. Van Thuijl| C. J. Roos and L. W. M. Beurskens.| An Overview of Biofuel Technologies| Markets and policies in Europe| Jan. 2003.