مقدمه

      سالها است که در اغلب سازمانها و واحدهای تخصصی و اجتماعی کشورهای پیشرفته ، ‌توجه به عملکرد و مدیریت کارآمد جزو محورهای اصلی راهبردی بوده و در حیات یا پیشرفت سازمانها نقش بسزایی دارد . بدیهی است که عدم همسویی با این روند برای هر سازمان یا شرکتی حکم مرگ و نابودی داشته ، ‌در صورتیکه همراهی با آن ، بهره برداری بهینه از منابع انسانی و مالی ، ‌ارتباط مناسب با سایر سازمانها و گروه های جامعه ،‌کیفیت کاری برتر و کاهش هزینه ها را در بر خواهد داشت .                                                                                                  

       از سوی دیگر، ‌فناوری اطلاعات موج جدیدی را در نحوه ارتباطات جهانی از طریق انتقال الکترونیکی داده ها ، اندیشه ها ،‌ تجارت ، ‌بانکداری و دولت ایجاد نموده و نیز نقش اساسی در انجام فعالیتها و تصمیم گیریها بر عهده گرفته ، برای مثال ، ‌با بکارگیری سیستمهای الکترونیکی به جای روشهای مستند سازی نوشتاری ، ‌بسیاری از روشهای انجام کار و دستورالعملها دستخوش تغییر و یا دگرگونی شده است ، ‌همچنین از آنجائیکه پیاده سازی سیستم جدید ، فرصت مناسبی جهت اصلاح ساختار و بازنگری نواقص و کاستیها است ، لذا این فرصت موجب تضمین سیستم در پاسخگوئی به حال و آینده میگردد .                                                                     

       در خصوص بازار کار متغییر و متحول ، که آزاد سازی اقتصادی و جهانی شدن اقتصاد شدیدا آنرا تحت تاثیر قرار می دهد ، بحث سیستم های اطلاع رسانی در بازار کار  ¹ (LMIS) اهمیت فراوان کسب نموده به گونه ای که مراکز خدمات اشتغال دولتی (PES)  ² عموما و اطلاع رسانی شغلی خصوصا در بسیاری از کشورها نقش عمده ای را در کمک به سازگاری مردم با تغییرات به عهده داشته است . همچنین با استفاده از فناوری اطلاعات ،‌ اطلاع رسانی بازار کار چهره دیگری به خود گرفته به گونه ای که از میان برنامه های متداول شناخته شده به عنوان برنامه فعال بازار کار ،‌ اطلاع رسانی شغلی پویاترین سیاستی است که می تواند در نیل به اهداف کلان ملی نقش داشته باشد .

تعریف سیستم اطلاع رسانی بازار (LMIS)  :

     سیستم اطلاع رسانی بازار کار  یکی از ابزارهای پویای برنامه های فعال¹ بازار کار است که از طریق فراهم کردن اطلاعات موجب ارتقاء بازدهی بازار کار میگردد . این سیستم سه فعالیت اصلی را شامل میگردد که عبارتند از :

1 _‌ تطبیق بین عرضه و تقاضای بازار کار

2 _‌ کسب و ارائه اطلاعات در خصوص میزان مهارتها و تخصصها ،‌ حقوق و دستمزدها و نیز امکانات آموزشی موجود جهت توسعه و ترقی رشته های تحصیلی و مشاغل .

3 _‌ارائه راهنمایی ومشاوره شغلی( به خصوص به افرادی که وارد مرحله انتخاب شغل نشده اند )

       ممکن است به منظور جواب دهی به نیازهای بازار کار ،‌ سیستم اطلاع رسانی بازار کار عملیات و فعالیتهای مختلفی را شامل گردد . البته همانطور که بیان گردید ، سه فعالیت فوق در برگیرنده فعالیتهای اصلی این سیستم می باشد و در هر موقعیت و وضعیتی با آن مطرح می گردد .  برخی از سرویسها و خدمات که در قالب سه فعالیت مذکور ، جهت پاسخگویی به نیازهای بازار کار ارائه می گردد ، عبارتند از :

 

1 _  انطباق و انتخاب شغل Job Matching) ) :

با فراهم کردن یک سیستم اطلاع رسانی بازار کار متمرکز ،‌ هم کارفرمایان و هم  جویندگان کار دسترسی به اطلاعات بازار کار خواهند داشت .

 _ جویندگان کار می توانند اطلاعات فرصتهای شغلی خالی و نیازهای مورد تقاضا را پیدا کنند .

_ کارفرمایان به اطلاعات جویندگان کار و نیز مهارت آنان دسترسی خواهند داشت .

2_‌ ارائه اطلاعات حرف و مشاغل  ( Information on professions ) :

  _ اطلاعات عمومی در رابطه با حرف و مشاغل مختلف .

  _ ارائه اطلاعات در خصوص نیازها و مهارتها برای یک حرفه و یا شغل خاص .

  _ میزان حقوق و دستمزد پرداختی در بخشها و مشاغل مختلف .

  _ ارائه اطلاعات در این خصوص که چه قسمتهایی از بخشهای مختلف اقتصادی در حال رشد می باشند ( این اطلاعات  جهت پیدا نمودن شغل بهتر به جویندگان کار ارائه می گردد ) .

  _ ارائه اطلاعات در خصوص حرفه ، مشاغل و نیز زمینه های جدید فعالیت در بخش های مختلف از جمله بخش خدمات و یا فناوری اطلاعات .

3_ ارائه اطلاعات در خصوص امکانات و دوره های آموزش فنی و حرفه ای

                               ( Inforamtion on Vocational Training Possibilities ) :

در کنار اطلاعات مربوط به حرفه ها ، افراد جوان نیاز به اطلاعات خاص در رابطه با چگونگی ورود با بازار کار را دارند ، از جمله :

   _ اطلاعات در رابطه با دوره ها و آموزشهای حرفه ای .

 

1 _ ابزارهای تنظیم بازار کار به دو نوع فعال و غیر فعال تقسیم می کردند .

 _ ابزارهای فعال تنظیم بازار کار : این ابزارها اثر مستقیم در زمینه اشتغال و بازارکار دارند لذا ابزار فعال نامیده می شود از جمله : آموزش فنی و حرفه ای ،  سیستم اطلاع رسانی بازار کار و برنامه های اشتغال که به صورت یارانه ای به کمک دولت انجام می شود .

_ ابزارهای غیر فعال تنظیم بازارکار : این ابزارها اثر مستقیمی در زمینه اشتغال ندارند لذا ابزار غیر فعال نامیده میشود از جمله برنامه های کمک به بیکاران مثل ارانه مقرری به بیکاران .

   _ اطلاعات در رابطه با کلاسهای عمومی به منظور آموزشهای فنی و حرفه ای .

   _ اطلاعات در رابطه با موسسات و شرکتهایی که ارائه دهنده دوره های مقدماتی و یا تکمیلی به مبتدیان  مشاغل هستند .

4 _ ارائه اطلاعات در رابطه با برنامه های بهبود کیفیت :

جویندگان کار با تجربه ممکن است نیازهایی بخصوصی جهت ایجاد انگیزه داشته باشند تا آنان نیز بتوانند شغل و کار بهتری پیدا نمایند ، از جمله :

  _ ممکن است شغل قبلی آنها دیگر تقاضایی نداشته باشد .

  _ ممکن است آنان به دلایل فیزیکی ، قادر به ادامه فعالیت در شغل قبلی نباشند .

  _ ممکن است برای مدت زیادی بیکار بوده اند ، لذا نیاز به بهسازی مهارت دارند .

در خصوص افراد فوق ، ارائه اطلاعات در زمینه برنامه های آموزشی ، شانس برگشت آنان به بازار کار را افزایش می دهد .

5 _ ارائه مهارتهای کاربردی به مراجعین :

در صورت نبودن اطلاعات کافی ، جویندگان کار اغلب نیاز به کمک برای جستجو شغل و یا حتی ارائه تقاضا برای کار دارند . با وجود سیستم اطلاع رسانی بازار کار ، علاوه بر ارائه اطلاعات مورد نیاز به جویندگان کار ، امکان ارائه کمک های دیگر از جمله موارد ذیل مهیا می گردد :

  _ ارائه کمک های اینترنتی جهت کسترش جستجوهای شغلی بر روی بانکهای اطلاعاتی موجود در بازار کار .

  _ ارائه کمک در خصوص نوشتن رزومه و تقاضا نامه .

  6_ تشکیل حرف مشاغل ( Professional Profiles ) :

 کلیه جویندگان کار به خصوص افراد جوان ، ممکن است نیاز به راهنمایی داشته باشند تا بتوانند شغل و حرفه ای مناسب را پیدا نمایند . به کمک این سیستم می توان در این خصوص نیز به آنان خدمات ارائه داد ، از جمله :

  _ کمک به تعیین مهارتهای شخصی .

  _ کمک به تعیین سطح و ویژگیهای اشخاص .

  _ ارائه سایر خدمات دیگر با فراهم نمودن اطلاعات در رابطه با حرفه ها و مشاغل مختلف .

7 _‌ گردآوری و نیز ارائه اطلاعات شاغلین شامل اطلاعات شخصی ،‌مهارتی و تخصصی ،‌حقوق و دستمزدهای پرداختی ،‌ میزان تحصیلات و سوابق و غیره به کاربران ، مطابق نیاز و دسترسی آنان به اطلاعات سیستم .

 

ساختارهای سازمانی سیستم اطلاع رسانی بازار کار :

در بررسی وضعیت ساختار سیستم اطلاع رسانی بازار کار در کشورهای مختلف به خصوص کشورهای توسعه یافته از جمله آلمان ، مشخص می گردد این سیستم در سه ساختار سازمانی به شرح ذیل وجود دارد :

 1 _ پایگاه کامپیوتری .

2 _ ایجاد کتابخانه ها .

3 _ مشاوره شغلی انفرادی .

 

پایگاه کامپیوتری :

در تشکل سیستم اطلاع رسانی بازار کار به صورت پایگاه کامپیوتری ، امکان ارائه اطلاعات مربوط به بازار کار ، دوره ها و کلاسهای آموزش فنی و حرفه ای و نیز تا حدی کمک به ساخت تقاضا نامه ها میسر می باشد ،‌ از جمله :

  _ ارائه اطلاعات در رابطه با مقدمات کار .

  _ ارائه اطلاعات در رابطه با جویندگان کار .

  _ ارائه اطلاعات در خصوص دوره ها و آموزشهای فنی و حرفه ای .

  _ ارائه برنامه های کیفی به افرادی که دارای تجربه کاری هستند .

  _ توصیه برای پردازش تقاضانامه ها .

 

کتابخانه ها :

در صورت تشکیل سیستم اطلاع رسانی بازار کار به کمک ایجاد کتابخانه هایی در رابطه با مشاغل و حرفه ها ، این امکان ایجاد می گردد تا  افراد قادر گردند به طور مستقل اطلاعات مورد نیاز خود را جستجو نمایند بدون آنکه هیچ چیزی در جایی ثبت گردد تا باعث ایجاد امید شود ، همچنین ورود در این کتابخانه ها و جستجو اطلاعات برای همگان آزاد است . کتابخانه ها ممکن است شامل موارد ذیل باشد :

  _ برگه های اطلاعات کوتاه دررابطه با مشاغل و حرفه ها .

  _ پرونده هایی شامل اطلاعات جزء به جزء مشاغل و حرفه ها .

  _ اطلاعات در خصوص دوره ها و آموزشهای فنی و حرفه ای .

  _ اطلاعات درخصوص افزایش سطوح کیفی برای افرادی که تغییر شغل می دهند .

  _ فیلمهایی در رابطه با مشاغل و حرفه ها .

 

مشاور شغلی انفرادی :

در کنار پایگاه کامپیوتری سیستم اطلاع رسانی بازار کار ، به مشاوره نیز نیاز است تا افراد را قادر به پیدا کردن شغل مناسب کنند . مشاوره ممکن است شامل موارد ذیل باشد :

  _ کمک برای پیدا کردن مهارت و نیز دوره ها و رشته های آموزشی مناسب .

  _ کمک برای نوشتن رزومه و تقاضا نامه .

  _ کمک های عمومی در خصوص آشنایی و بکارگیری اینترنت .

  _ کمک به افراد بی سواد و کم سواد .

 

          نظر به نقش و اهمیت سیستم های اطلاع رسانی بازار کار در تنظیم بازار و با توجه به وضعیت نابسامان  بازار کار ایران و در جهت  ساماندهی و رفع بخش عمده ای از مشکلات و معضلات آن ، بکارگیری این سیستم ها بسیار ضروری و گاه حیاتی می باشد ولی مسئله ای که در این حالت بسیار حائز اهمیت می باشد ، این سوال است که "" آیا با توجه به وضعیت و ساختار اطلاعات فعلی بازارکار ایران ، می توان سرویسها و خدمات مورد نظر را از سیستم های اطلاع رسانی بازار کار انتظار داشت ؟ " یا به بیان دیگر آیا با توجه به اینکه اطلاعات مورد نیاز یا بین وزارتخانه ها و ارگانهای مختلف پراکنده است و یا اینکه در هیچ یک از این ارگانها تولید و یا گردآوری نمی گردد ، می توان از سیستم اطلاع رسانی بازار کار انتظار ارائه سرویسها و خدمات را داشت . لذا به نظر می رسد می باید قبل طراحی این سیستم به فکر ایجاد اطلاعات اولیه و مورد نیاز آن بود و این امر تحقق نمیابد مگر اینکه کلیه وزارتخانه و ارگانهای ذینفع و موثر در بازار کار را هماهنگ نمود . یکی از روشهای ایجاد هماهنگی که اخیرا نیز در سایر بخشهای کشور مطرح شده است ، استفاده از خصوصیات و ویژگیهای نظام جامع است . با تشکیل نظام جامع اطلاع رسانی بازار کار پس ایجاد انسجام و هماهنگی در بازار کار ایران می توان به اطلاعات اولیه و مورد نیاز سیستم اطلاع رسانی  دست یافت .

 

 

تعریف نظام جامع اطلاع رسانی بازار کار ایران :

        همانطور که از اسم آن مشخص است ، نظامع جامع اطلاع رسانی بازار کار ایران ، از تعدادی نظام، مجموعه و سیستم تشکیل شده که هدف اصلی آن ایجاد هماهنگی و انسجام بین وزارتخانه ها و ارگانهای ذینفع و موثر در بازار کار ایران می باشد ، این  نظام جامع از اجتماع تعدادی نظام ،‌ مجموعه و سیستم  به شرح ذیل تشکیل شده است :

 

 

 

تعریف نظامها ، مجموعه ها و سیستم های تشکیل دهنده نظام جامع :

 

1 _ سیستم اطلاع رسانی بازارکار ( LMIS )  :

این سیستم پوسته بیرونی نظام جامع اطلاع رسانی بازارکار می باشد و اطلاعات مورد نیاز خود را از  بانکهای این نظام دریافت می کند تا با استفاده از آنها بتواند سرویسها و خدمات مورد نیاز را به کاربران ارائه دهد .

 

2 _ نظام راهنمایی و مشاوره شغلی :

با توجه به اینکه نوجوانان و جوانان ، از مهمترین سرمایه های هر جامعه محسوب میشوند و پیشرفت جامعه ،‌ در گرو استفاده بهینه از نیروی انسانی این قشر از جامعه است . مقوله انتخاب شغل و حرفه ،‌ یکی از بخشهای تفکیک ناشدنی از زندگی هر فرد محسوب می شود که به طور عمده زمان این انتخاب در دوره نوجوانی و جوانی ، با انتخاب رشته تحصیلی انجام می پذیرد . به رغم این موضوع ،‌  متاسفانه بسیاری از نوجوانان و جوانان کشور ما به علت عدم برخورداری از یک نظام منسجم راهنمایی و مشاوره شغلی ، در انتخاب رشته تحصیلی و شغلی خود دچار ترید هستند و بعضا پس از انتخاب شغل ، از رشته و حرفه خود ناراضی اند که این امر می تواند موجب بر هم زدن تعادل روانی و تقلیل بازدهی فرد و در نهایت به هدر رفتن منابع جامعه شود ، لذا  ارائه راهنمایی و مشاوره شغلی می تواند موجب تسهیل در انتخاب شغل و هدایت شغلی افراد گردد . در حال حاضر وزارتخانه های آموزش و پرورش ، وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری و نیز کار و امور اجتماعی  به صورت مستقل و جداگانه به امر راهنمایی و مشاوره شغلی مشغول می باشند ، لذا وجود یک نظام جهت هماهنگی و انسجام این روند ، بسیار حائز اهمیت است . تا به این طریق هم نقاط ضعف تقویت گردد و هم نتایج حاصله از راهنمایی و مشاوره شغلی در دسترس  سایر مراکز مورد نیاز قرار گیرد .

 

3 _ نظام آموزشی و مهارت شغلی :

با توجه به اینکه یکی از فاکتورهای مهم در انتخاب نیروی انسانی در تقاضای بازار کار ،‌ دارا بودن میزان آموزش و مهارت مورد نیاز است ، لذا می باید بیش از پیش نسبت به بررسی وضعیت این دو فاکتور پرداخت .  در حال حاضر وزارتخانه های آموزش و پرورش ،  علوم ،‌ تحقیقات و فن آوری و نیز بهداشت و درمان و آموزش پزشکی به امر آموزش نیروی انسانی در مقاطع و رشته های مختلف مشغول هستند . سازمان فنی و حرفه ای و سایر آموزشگاههای وابسته به دولت و یا خصوصی  به امر ارانه آموزشهای مهارتی مشغول میباشند . وجود یک نظام هماهنک و منسجم در این بخش ضروری است تا وضعیت دو مولفه مهم در انتخاب نیروی انسانی در بازار کار را مشخص نماید .

4 _ نظام خدمات رفاهی :

نظر به اینکه هر گونه اطلاعات در خصوص عرضه و تقاضای بازار کار برای سیستم های اطلاع رسانی مهم است ، یکی از این مجموعه اطلاعات ، اطلاعات در خصوص خدمات رفاهی است که از طریق وزارتخانه ها ، ارگانها و یا سازمانهای مختلف ارانه می گردد . از جمله ، خدمات بیمه ای ،‌ خدمات بازنشستگی ، معافیتهای مالیاتی و سایر خدمات . لازم به ذکر است در حال حاضر این مجموعه اطلاعات بین وزارتخانه ، ارگانها و یا سازمانهای ارائه دهنده پراکنده است . پیشنهاد می گردد در این خصوص  نیز با تشکیل نظام خدمات رفاهی به ایجاد هماهنگی و انسجام بین این مراکز و نیز گردآوری اطلاعات موردنیاز پرداخت . برای مثال هم کنون اطلاعات جامعی در خصوص بیمه شدگان کشور وجود ندارد لذا با ایجاد هماهنگی بین سازمانهای تامین اجتماعی ، خدمات درمانی و سایر مراکز بیمه گر و نیز تشکیل بانک بیمه شدگان کشور  می توان این بانک مهم را تشکیل داد .

5 _ سیستم ثبت شاغلین و سوابق شغلی :

با توجه به اینکه شاغلین بخش مهمی از جمعیت فعال اقتصادی هر جامعه ای را تشکیل می دهد و وجود اطلاعات در این خصوص برای ارائه سیاستها و برنامه ریزیها بسیار حائز اهیمت است ولی متاسفانه در حال حاضر هیچ اطلاعات جامعی در این خصوص وجود ندارد بلکه این اطلاعات به صورت پراکنده بین سازمان تامین اجتماعی ، سازمان استخدام کشور و در دیگر اصناف و اتحادیه ها موجود است ، ضروری است نسبت به ایجاد یکپارچگی و هماهنگی در این خصوص و تشکیل بانک شاغلین کشور  اقدام گردد .

6 _ فرهنگ ملی مشاغل :

نظر به تنوع و گستردگی مشاغل در کشور و جهت آشنایی افراد با ابعاد مختلف مشاغل ضروری است هر چه سریعتر فرهنگ ملی مشاغل که بیان کننده وضعیت مشاغل از دیدگاههای مختلف است تدوین گردد .

7 _ مجموعه قوانین و مقررات :

با توجه به وجود قوانین مختلف در خصوص بازار کار ، نیاز است کلیه قوانین ،‌ مقررات و بخشنامها در این خصوص در قالب یک مجموعه گردآوری گردد .

8 _ نظام اتحادیه ها و اصناف :

با توجه به اینکه بنگاههای اقتصادی به عنوان تقاضاکنندگان بازار کار می باشند ، شناسایی و گردآوری اطلاعات مورد نیاز از آنان به منظور ارائه برنامه ها و سیاستهای مختلف در بازار کار بسیار حائز اهمیت می باشد . متاسفانه در حال حاضر در این خصوص اطلاعات مشخصی در دست نیست ، لذا پیشنهاد می گردد با تشکیل و یا تقویت اصناف و یا اتحادیه ها ، پس از مشخص نمودن وضعیت بنگاههای اقتصادی در کشور با ایجاد نظام اتحادیه ها و اصناف به گردآوری اطلاعات مورد نیاز از این بنگاهها پرداخت .

9 _ مجموعه تسهیلات و اعتبارات :

نظر به اینکه در حال حاضر تسهیلات و وامهای مختلفی به منظور کمک به بخش عرضه و تقاضای بازار کار از سوی وزارتخانه ها و ارگانهای ارائه می گردد ، نیاز است کلیه این موارد در یک مجموعه گردآوری گردد . 

 

کلیات طرح پیشنهادی نظام جامع :

   نظام جامع اطلاع رسانی بازار کار ایران که بخشی از دولت الکترونیکی در طرح تکفا می باشد در قالب سیستم Portal طراحی و پیاده خواهد شد که شامل قسمتهای مختلفی جهت ارائه سرویسها و خدمات،‌ ایجاد امنیت ، ثبت و به روز رسانی اطلاعات بازار کار ، ارائه اطلاعات مشاغل ، ارائه قوانین و مقررات و ارائه اطلاعات شاغلین خواهد بود . این سیستم به حالت Internet Base  پیاده میگردد ،‌ بطوریکه کاربران مختلف قادرند در هر نقطه و در هر مکان با وارد نمودن کدکاری و رمز عبور مناسب از این سیستم در حد اختیارات تعریف شده ،‌ استفاده نمایند .

 

ذینفعان نظام جامع ( Stakeholders ) :

(‌ ذینفع کسی است که شکست یا موفقیت طرح او را متاثر می سازد ) 

1 _‌ جویندگان کار :

جویندگان کار بطور کلی افراد فاقد کار و یا در جستجوی کار بهتر می باشند که در جستجوی کار بوده و یا تمایل به انجام کار دارند . لازم به ذکر است افراد فاقد کار شامل بیکاران ( قبلا شاغل )‌ و یا بیکارانی که تازه وارد بازار کار شده اند و یا خواهان استفاده ازتسهیلات خوداشتغالی هستند ، می باشند . این افراد می توانند جهت یافتن شغل و یا دریافت راهنمایی و مشاوره شغلی با ورود به این نظام از طریق مراکز کاریابی و یا اینترنت ، پس از ثبت نام و تکمیل فرمهای مربوطه ،‌شغل مورد تقاضای خود را جستجو نمایند .

2 _ کارفرمایان :

کارفرما ، فرد شاغلی است که برای انجام فعالیتهای اقتصادی ( تولید کالا یا ارائه خدمت ) خود، حداقل یک مزد و حقوق بگیر در استخدام دارد . کارفرمایان نیز با مراجعه به مراکز کاریابی و یا از طریق اینترنت می توانند اطلاعات فرصتهای شغلی خود را در اختیار این نظام گذاشته تا جویندگان کار بتوانند شغل مناسب خود را پیدا نمایند. همچنین کارفرمایان می توانند با ورود به سایت اینترنتی ،‌ کارجوی مناسب و مورد نیاز خود را جستجو نموده و انتخاب نمایند .

3 _ مراکز کاریابی :

مراکز کاریابی که شامل مراکز خدمات اشتغال دولتی و دفاتر مشاوره شغلی و کاریابیهای غیر دولتی می باشند که پاسخگوی مراجعه کارفرمایان و جویندگان کار بوده و با ارائه مشاوره عمومی و یا معرفی مشاوران تخصصی و ارائه اطلاعات در خصوص دوره ها و آموزشگاههای فنی و حرفه ای ، ‌امکان سرویس بهتر را به آنان فراهم می سازند . همچنین با ایجاد ارتباط مناسب با مدارس و دانشگاهها امکان راهنمایی و مشاوره شغلی را به محصلان جهت انتخاب حرفه و مهارت مناسب ارائه می دهند . ضمنا این مراکز وظیفه ارائه سرویسها به سایر ارگانها را نیز دارند .

_ مراکز خدمات اشتغال :

مراکزی هستند که در چهارچوب مقررات و تشکیلات دولتی با تایید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور توسط وزارت کار و امور اجتماعی در اکثر شهرهای کشور ایجاد شده اند تا ضمن شناسایی زمینه های ایجاد کار و برنامه ریزی برای فرصت های اشتغال مطابق با وضعیت  و نیاز منطقه نسبت به ارائه خدمات عرضه و تقاضای بازار کار به طور رایگان اقدام  نمایند . بطور کلی این خدمات عبارتند از :

1 _ تنظیم عرضه و تقاضای بازارکار در منطقه مربوطه .

2 _ ثبت نام از جویندگان کار .

3 _ ارائه مشاوره شغلی به جویندگان کار و کارفرمایان .

4 _ معرفی جویندگان کار به سازمان فنی و حرفه ای به منظور کسب و یا ارتقای مهارت شغلی آنان ( در صورت نیاز )

5 _  معرفی ثبت نام شدگان به کارفرمایان متقاضی نیروی کار.

6 _ اجرای سیاستها و برنامه های پویای بازار کار در حوزه فعالیت مراکز .

 

_ دفاتر مشاوره شغلی و کاریابیهای غیر دولتی :

دفاتر مذکور در واقع بنگاههای اقتصادی هستند که توسط اشخاص حقیقی و یا حقوقی در راستای سیاستهای دولت جمهوری اسلامی ایران در قانون برنامه سوم توسعه ( کاهش تصدی گری دولت و واگذاری آن دسته از فعالیتهایی که بخش غیر دولتی می توانند عهده دار انجام فعالیتهای مزبور شوند ) مطابق آئین نامه اجرایی قانون مجازات اشتغال به حرفه کاریابی و مشاوره شغلی مصوب 1380 مجلس شورای اسلامی با اخذ مجوز از وزارت کار و امور اجتماعی ، توسط اشخاص فوق الذکر تاسیس و در چهارچوب آئین نامه مربوطه به امر کاریابی ( ثبت نام از جویندگان کار ، مشاوره شغلی ، کسب فرصتهای شغلی ، بکارگماری افراد جویای کار در داخل و خارج از کشور و نیز معرفی جویندگان کار به مراکز آموزش فنی و حرفه ای به منظور کسب و یا ارتقاء مهارت با توجه به نیاز بازار کار منطقه ) مبادرت می نمایند.

4 _ وزارت کار و امور اجتماعی :

با استفاده از اطلاعات و آمار و ارقام موجود در این نظام و با تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود در جهت برنامه ریزی و سیاستگذاری کارآمد تر در بازار کار به فعالیت می پردازد . همچنین مدیریت این نظام بر عهده این وزارتخانه می باشد .

وزارت کار و امور اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین ذینفعان این نظام مطرح می گردد که شامل مراکز ذیل می باشد :

_‌ معاونت برنامه ریزی و سیاستگذاری اشتغال که بعنوان ستاد و متولی این امر می باشد

_ سایر معاونت های  وزارت کار و امور اجتماعی 

همچنین اطلاعاتی از تعداد مراکز موجود در بازار کار و آمارهای ثبتی ، در ذیل بیان شده است : 

_ ادارات کل کار و اموراجتماعی ( که در 28  استان کشور و یک اداره کل نیز در منطقه کرج وجود دارد )

_ مراکز خدمات اشتغال دولتی ( در کل کشور 32 مرکز خدمات اشتغال ، 145 اداره کار و 84 نمایندگی کار فعالیت دارند )

_ دفاتر مشاوره شغلی و کاریابیهای غیر دولتی (‌ در تهران 43 مرکز و در شهرستانها 157 مرکز وجود دارد )

_‌ در سال 81 در مراکز کاریابی کشور بالغ بر 1،353،420  نفر ثبت نام نموده اند .

_ تعداد فرصتهای شغلی اعلام شده از سوی کارفرمایان به مراکز کاریابی در سال 81  بالغ بر365،675  مورد می باشد .

 

کاربران نظام جامع :

1 _‌ در بخش عرضه بازار کار :

  _  مطابق قانون کار جمهوری اسلامی ایران ، فقط افراد بالای 15  سال می توانند در بازار کار شاغل گردند . لذا این افراد می توانند  کاربران این نظام باشند که مطابق سرشماری سال 75 بالغ بر 36،297،587  نفر هستند(حدود 46/60 % جمعیت کل کشور ) ،‌ لازم به ذکر است جمعیت مذکور در برگیرنده جمعیت فعال و بخشی از جمعیت غیر فعال اقتصادی است که شامل محصلین ،‌ سربازان و زنان خانه دار و غیره می باشد که امکان دارد به منظور کسب درآمد به جمعیت فعال و جویای کار تبدیل گردند .

2 _ در بخش تقاضای بازار کار :

کلیه کارفرمایان ، کارگاهها ،‌ موسسات تولیدی ، صنعتی ، خدماتی و کشاورزی می توانند بعنوان کاربر این نظام مطرح گردند  .

3 _ شورای عالی اشتغال

4 _‌ سازمان آموزش فنی و حرفه ای

5 _ وزارت علوم ، تحقیقات و فن آوری

6 _ وزارت آموزش و پرورش

7 _ ‌وزارت صنایع و معادن

8 _‌ وزارت جهاد کشاورزی

9 _  وزارت اقتصاد و دارایی

10 _ وزارت بازرگانی

11 _‌ وزارت کشور

12 _ وزارت تعاون

13 _ ارگانهای بیمه گر از جمله سازمان تامین اجتماعی ، سازمان بیمه خدمات درمانی و ...

14 _ سایر وزارتخانه ها

15 _ مرکز آمار ایران

16 _ اصناف و اتحادیه ها

17 _ بانک مرکزی و  بانکهای عامل

18 _ مراکز تحقیقاتی

19 _‌ سرمایه گذاران

20 _‌ مدیران و برنامه ریزان

21 _ مشاوران

22 _ اتحادیه کارگری و کارفرمایی

23 _ غیره

 

بانکهای اطلاعاتی نظام جامع :

        در بررسی ساختار اطلاعاتی این نظام در خواهید یافت ،‌ نظام مذکور یک بانک اطلاعاتی است که به کمک اطلاعات موجود در این بانک ، سرویسها و خدمات مورد نیاز را به کاربران ارائه می دهد ، همچنین تشکیل ، ثبت و به روز رسانی اطلاعات این بانک ، هسته اصلی این نظام را تشکیل می دهد . شایان ذکر است در چرخه ایجاد نظام مذکور ،‌ گردآوری اطلاعات این بانکها یکی از فازهای اصلی و زمان بر می باشد .

       به طور کلی بانکهای نظام جامع در سه گروه ذیل دسته بندی می گردد :

1 _‌ بانکهای اصلی و مورد نیاز عرضه و تقاضای بازار کار

2 _ بانکهای کمکی و تکمیلی بازار کار

3 _ بانکهای مشاغل و قوانین و مقررات

 

الف ) ‌ بانکهای اصلی و مورد نیاز عرضه و تقاضای بازار کار :

1 _ بانک شاغلین :

اطلاعات کلیه شاغلین کشور شامل افراد داخلی و اتباع خارجی در بانک شاغلین نگهداری و به روز رسانی می گردد . اطلاعات شاغلین شامل :

_ شاغلین بخش دولتی ، شامل کارمندان و کارگران .

   کارمندان این بخش مشمول امور استخدام کشوری هستند و اطلاعات آنان توسط سازمان امور استخدام کشوری گردآوری و به روزرسانی می گردد . کارگران این بخش مشمول قانون کار هستند و اطلاعات آنها توسط سازمان تامین اجتماعی گردآوری و به روزرسانی می گردد .

_ شاغلین بخش نیمه دولتی یا وابسته به دولت ، شامل کارگران .

کارگران این بخش مشمول قانون کار هستند و اطلاعات آنها توسط سازمان تامین اجتماعی گردآوری و به روزرسانی می گردد .

_ شاغلین بخش خصوصی ، شامل بیمه شدگان و بیمه نشدگان .

   بیمه شدگان این بخش کارگران مشمول قانون کار هستند و اطلاعات آنها توسط سازمان تامین اجتماعی گردآوری و به روزرسانی می گردد .

بیمه نشدگان این بخش خود شامل شاغلین در مراکز زیر پوشش اتحادیه ها و اصناف ، خوداشتغالان و سایر شاغلین  هستند .

اطلاعات شاغلین زیر پوشش اتحادیه ها و اصناف را میتوان توسط اصناف و اتحادیه ها ،‌ وزارت بازرگانی، وزارت اقتصاد و دارائی و سایر ارگانها گردآوری و به روزرسانی کرد .

اطلاعات خوداشتغالان  را می توان توسط مراکز ارائه دهنده این تسهیلات از جمله صندوق حمایت از فرصتهای شغلی وزارت کار ، سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام و غیره ، گردآوری و به روزرسانی نمود .

اطلاعات سایر شاغلین را می توان توسط وزارت بازرگانی ، وزارت اقتصاد و دارائی و سایر ارگانها گردآوری و به روزرسانی نمود .

_  شاغلین اعزام به خارج از کشور که اطلاعات آنان را می توان توسط وزارت امورخارجه و وزارت کار و امور اجتماعی گردآوری و به روز رسانی کرد .

_ شاغلین اتباع خارجی ، شامل دارندگان پروانه کار و یا فاقد پروانه کار هستند .

اطلاعات شاغلین اتباع خارجی دارای پروانه کار از طریق اداره کل اشتغال اتباع خارجی وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت امور خارجه گردآوری و به روز رسانی می گردد .

 اطلاعات شاغلین اتباع خارجی فاقد پروانه کار از طریق وزارت امور خارجه و وزارت کشور گردآوری و به روز رسانی می گردد .

 

 

 

2 _ بانک جویندگان کار :

       بانک جویندگان کار شامل اطلاعات جویندگان کار است که جهت پیدا کردن شغل به مراکز کاریابی و یا از طریق اینترنت در این نظام ثبت نام می کنند . جویندگان کار شامل افراد ذیل هستند :

_ شاغلین جویای کار بهتر

_‌ بیکاران قبلا شاغل

_ بیکاران مطلق ( افرادی که تازه وارد بازار کار شده اند ازجمله محصلین ، سربازان و زنان خانه دار و غیره )

3 _ بانک محصلین :

       اطلاعات این بانک شامل موارد ذیل می باشد :

_ دانش آموزان فارغ التحصیل و یا آنهایی که بالای 15 سال سن دارند و ترک تحصیل نموده اند . اطلاعات این افراد توسط وزارت آموزش و پرورش گردآوری و به روزرسانی می گردد .

_ اطلاعات دانشجویانی که وارد دانشگاه شده اند و نیز فارغ التحصیلان و یا افرادی که ترک تحصیل نموده اند ، توسط وزارت علوم ، تحقیقات و فن آوری و سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی ، گردآوری و به روز رسانی می گردد .

_ اطلاعات طلاب که وارد حوزه های علمیه  شده اند و نیز فارغ التحصیلان و یا افرادی که ترک تحصیل نموده اند ، توسط مراکز حوزه علمیه ، گردآوری و به روز رسانی می گردد .

 4 _ بانک سربازان :

بانک سربازان شامل اطلاعات افرادی است که به عنوان سرباز فراخوانی می گردند و یا دارای معافیت و یا دارای کارت پایان خدمت هستند ، که از طریق معاونت نظام وظیفه نیروی انتظامی اطلاعات آنان گردآوری و یا به روزرسانی می گردد .

5 _ بانک بازنشستگان :

بانک بازنشستگان شامل کلیه اطلاعات بازنشستگان کل کشور می باشد ،‌ که از طریق سازمان بازنشستگی کل کشور و سازمان تامین اجتماعی گردآوری و به روزرسانی می گردد .

6 _ بانک فرصتهای شغلی اعلام شده :

 بانک فرصتهای شغلی اعلام شده ، شامل اطلاعات فرصتهای شغلی خالی کارفرمایان است که از طریق مراجعه به مراکز کاریابی و یا اینترنت در نظام جامع ثبت میگردد .

7 _ بانک فرصتهای شغلی آتی ( در حال ایجاد ) :

 بانک فرصتهای شغلی آتی ( در حال ایجاد ) ، شامل اطلاعات فرصتهای شغلی است که با توجه به سرمایه گذاری های انجام گرفته در پروژه ها و بخشهای مختلف در حال ایجاد است ، اطلاعات این فرصتهای توسط بانکهای عامل ، سازمان مدیریت و برنامه ریزی و سایر ارگانها گردآوری و به روزرسانی می گردد .

 

ب ) بانکهای کمکی و تکمیلی بازار کار :

1 _ بانک افراد بالای 15 سال سن :

بانک افراد بالای 15 سال سن ، شامل اطلاعات شخصی این افراد است که توسط سازمان ثبت احوال کشور به نظام جامع ارسال میگردد .

2 _ بانک سوابق شغلی :

بانک سوابق شغلی که شامل کلیه سوابق کاری و شغلی افراد از بدو ورود به بازار کار تا زمانی که از این بازار خارج میگردند در این بانک نگهداری میگردد . در وضعیت کنونی امکان گردآوری اطلاعات این بانک به صورت کامل وجود ندارد بلکه برخی از سوابق ممکن است از طریق سازمان تامین اجتماعی بدست آید ، نظر به مطالب بیان شده این بانک به طور تدریجی کامل میگردد  و یا با انجام روش یا روشهایی که در بخشهای بعدی بیان شده است به طور کامل گردآوری می گردد . شایان ذکر است در صورت گردآوری اولیه اطلاعات این بانک ،  به روز رسانی آن از طریق  سازمان تامین اجتماعی ، اصناف و اتحادیه ها ، کارفرمایان ، جویندگان کار قبلا شاغل و غیره انجام می گیرد .

3 _ بانک سوابق تحصیلی و مهارتی :

بانک سوابق تحصیلی و مهارتی که شامل کلیه سوابق تحصیلی و مهارتی افراد از بدو ورود به بازار کار تا زمانی که از این بازار خارج میگردند در این بانک نگهداری میگردد . در وضعیت کنونی امکان گردآوری اطلاعات این بانک به صورت کامل وجود ندارد بلکه برخی از سوابق تحصیلی ممکن است از طریق وزارت علوم ، تحقیقات و فن آوری و سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی ، حوزه های علمیه و  برخی از سوابق فنی و مهارتی از طریق سازمان آموزش فنی و حرفه ای  بدست آید ، نظر به مطالب بیان شده این بانک به طور تدریجی کامل میگردد و یا با انجام روش یا روشهایی که در بخشهای بعدی بیان شده است به طور کامل تر گردآوری می گردد . شایان ذکر است در صورت گردآوری اولیه اطلاعات این بانک،  همانطور که بیان شده ، به روز رسانی آن از طریق وزارت علوم ، تحقیقات و فن آوری و سازمان مرکز دانشگاه آزاد اسلامی ، حوزه های علمیه و سازمان آموزش فنی و حرفه ای انجام می گیرد .

 4 _ بانک فوت شدگان ( بالای 15 سال سن ) :

 بانک فوت شدگان ( بالای 15 سال سن ) شامل اطلاعات افرادی است که بالای 15 سال سن داشته و فوت نموده اند . این اطلاعات توسط سازمان ثبت احوال کشور ارسال می گردد .

5 _ بانک بیمه شدگان :

بانک بیمه شدگان شامل اطلاعات بیمه شدگان کل کشور است که توسط سازمان تامین اجتماعی ،‌ سازمان خدمات درمانی و بیمه های مسلح و سایر مراکز بیمه گر ، گردآوری و به روز رسانی می گردد .

6 _ بانک افراد مقیم در خارج از کشور :

بانک افراد مقیم در خارج از کشور شامل اطلاعات افرادی است که بالای 15 سال سن دارند و هنوز تبعه ایران بوده و در خارج از کشور مقیم هستند ، اطلاعات این افراد توسط وزارت امورخارجه گردآوری و به روز رسانی میگردد .

7 _ بانک معلولین و جانبازان :

بانک معلولین و جانبازان شامل اطلاعات معلولین و جانبازان کشور است که توسط سازمان بهزیستی و بنیاد جانبازان گردآوری و به روزرسانی می گردد .

8 _ بانک رزمندگان :

بانک رزمندگان شامل اطلاعات رزمندگان هشت سال دفاع مقدس است که اطلاعات آنان توسط نیروهای مسلح ،‌ گردآوری و به روزرسانی می گردد .

9 _ بانک آزادگان :

بانک آزادگان شامل اطلاعات آزادگان کشور است که اطلاعات آنان توسط ستاد آزادگان گردآوری و به روز رسانی می گردد .

10 _  بانک خانواده شهدا :

بانک خانواده شهدا شامل اطلاعات خانواده شهدا است که اطلاعات این بانک توسط بنیاد شهید گردآوری و به روز رسانی می گردد .

11 _ بانک کارفرمایان :

بانک کارفرمایان شامل اطلاعات کارفرمایان کشور است . اطلاعات این بانک توسط سازمان ثبت شرکتها، اصناف و اتحادیه ها ، مراکز کاریابی و سایر مراکز مرتبط گردآوری و به روز رسانی می گردد . شایان ذکر است نظر به اینکه ممکن است حتی با هماهنگی مراکز فوق اطلاعات کلیه کارفرمایان جمع آوری نگردد لذا انجام روش یا روشهایی که در بخشهای بعدی بیان شده است می توان اطلاعات این بانک را به طور کامل گردآوری و سپس به کمک مراکز فوق اطلاعات را به روز رسانی نمود .

12 _ بانک کارگاهها ، موسسات تولیدی ، صنعتی ، خدماتی و کشاورزی موجود وفعال :

این بانک شامل اطلاعات  کارگاهها ، موسسات تولیدی ، صنعتی ، خدماتی و کشاورزی موجود وفعال است ( بخصوص بخشی که شامل قانون کار می گردد ) ، اطلاعات این بانک توسط وزارت صنایع و معادن ، سازمان ثبت شرکتها ، وزارت اقتصاد و دارائی و اصناف و اتحادیه ها و سایر مراکز مرتبط گرآوری و به روز رسانی می گردد ، شایان ذکر است نظر به اینکه ممکن است حتی با هماهنگی مراکز فوق اطلاعات کلیه این مراکز جمع آوری نگردد لذا انجام روش یا روشهایی که در بخشهای بعدی بیان شده است می توان اطلاعات این بانک را به طور کامل گردآوری و سپس به کمک مراکز فوق الذکرآن  اطلاعات را به روز رسانی نمود .

13 _ بانک کارگاهها ، موسسات تولیدی ، صنعتی ، خدماتی و کشاورزی در دست تاسیس :

این بانک شامل اطلاعات  کارگاهها ، موسسات تولیدی ، صنعتی ، خدماتی و کشاورزی که با توجه به سرمایه گذاریهای انجام گرفته در بخشهای مختلف اقتصادی در دست تاسیس می باشد . اطلاعات این بانک توسط بانکهای عامل ، وزارت صنایع و معادن ، سازمان ثبت شرکتها ، وزارت اقتصاد و دارائی و اصناف و اتحادیه ها و سایر مراکز مرتبط گرآوری و به روز رسانی می گردد .

14 _ بانک شاغلین در کارگاهها ، موسسات تولیدی ، صنعتی ، خدماتی و کشاورزی موجود وفعال :

این بانک اطلاعات شاغلین در کارگاهها ، موسسات تولیدی ، صنعتی ، خدماتی و کشاورزی موجود وفعال بخصوص افراد و مراکزی که زیر پوشش قانون کار هستند را شامل  می گردد . اطلاعات این بانک توسط سازمان تامین اجتماعی ،‌ اصناف و اتحادیه ها و سایر مراکز مرتبط ،‌ گردآوری و به روز رسانی می گردد ، شایان ذکر است نظر به اینکه ممکن است حتی با هماهنگی مراکز فوق اطلاعات کلیه شاغلین در کارگاهها ، موسسات تولیدی ، صنعتی ، خدماتی و کشاورزی موجود وفعال ، جمع آوری نگردد لذا انجام روش یا روشهایی که در بخشهای بعدی بیان شده است می توان اطلاعات این بانک را به طور کامل گردآوری و سپس به کمک مراکز فوق اطلاعات را به روز رسانی نمود .

15 _ بانک دوره های آموزش فنی و حرفه ای و آموزشگاههای برگزار کننده آنها :

این بانک شامل اطلاعات کلیه دوره های آموزش فنی و حرفه ای به منظور ارتقاء سطح مهارت و نیز مراکز و آموزشگاههای برگزار کننده می باشد که توسط سازمان آموزش فنی و حرفه ای و سایر مراکز آموزش دهنده مرتبط ،‌ گردآوری و به روز رسانی می گردد .

16 _ بانک ثبت نتایج راهنمایی و مشاوره شغلی :

یکی از خدمات مهمی که می باید به کاربران نظام ارائه گردد ، راهنمایی و مشاوره شغلی است . در حال حاضر این فعالیت مهم  یا انجام نمی گیرد و یا به دلیل عدم وجود اطلاعات ، موثر نمی باشد . لذا با تشکیل نظام راهنمایی ومشاوره شغلی که بیان شد این امکان وجود دارد تا نتایج راهنمایی و مشاوره در بانکی جهت ثبت سوابق ذخیره گردد . لازم به ذکر است در حال حاضر وزارتخانه های کار و اموراجتماعی ، آموزش و پرورش و علوم ، تحقیقات و فن آوری به امر راهنمایی و مشاوره اقدام می نمایند .

 

ج ) بانک مشاغل و قوانین و مقررات :

1 _ بانک مشاغل  :

در بانک مشاغل کلیه اطلاعات در خصوص مشاغل موجود کشور از جمله ، نیازهای تخصصی ،‌ فنی و مهارتی ، وضعیت جسمانی افراد و میزان سرمایه مورد نیاز و غیره نگهداری می گردد . این اطلاعات توسط وزارت کار و امور اجتماعی و مرکز آمار ایران گردآوری و به روز رسانی می گردد .

2 _ بانک قوانین و مقررات :

این بانک شامل اطلاعات قوانین و مقررات و یا حتی آیین نامه ها و بخش نامه های مرتبط با بازار کار  است . از جمله :

_ قانون کار

_ قانون و مقررات مجلس شورای اسلامی

_ قوانین مربوط به تامین اجتماعی و مسائل رفاهی کارگران

_ قوانین و آیین نامه های سازمان آموزش فنی و حرفه ای

_ قانون امور استخدامی کل کشور

_ قوانین و مقررات کاریابی های داخلی و خارجی

_ قوانین و مقررات مربوط به اتباع خارجی

_ قوانین و مقررات اعزام نیرو به خارج از کشور

_ اطلاعات در خصوص قوانین و مقررات مربوط به سرمایه گذاری ها و تسهیلات اختصاص یافته به کارآفرینان و کارفرمایان

_ اطلاعات مراکز اعطای تسهیلات و قوانین و آیین نامه های مربوطه

 

پیشنهاد در خصوص گردآوری اطلاعات بانکهای نظام جامع :

        نظر به پخش داده ها و اطلاعات مورد نیاز این نظام بین ارگانهای مختلف ، علاوه بر سختی گردآوری اطلاعات ، ضروری است پس از انجام این فعالیت پالایشی نیز بر روی آنها انجام گیرد تا صحت و یکپارچگی بانکها ،‌ تضمین گردد . همچنین ممکن است برخی از ارگانها فاقد اطلاعات جامع و یا در دسترس باشند ، لذا پیشنهاد می گردد با طراحی فرمهای الکترونیکی و ارسال آنها به شاغلین و کارگاهها ، موسسات تولیدی ، صنعتی ، خدماتی و کشاورزی موجود و فعال کشور و درخواست تکمیل فرمها و سپس بازگشت به مرکز اطلاع رسانی بازار کار ایران ، در این مرکز  واکشی اطلاعات از فرمهای ارسالی انجام می گیرد و بانکهای اطلاعاتی نظام جامع تشکیل می گردد . همچنین می توان با ایجاد همکاری و هماهنگی با مرکز آمار ایران و درج اطلاعات مورد نیاز نظام جامع در فرمهای سرشماری سال 85 ، به تکمیل و به روزرسانی بانکهای این نظام دستیافت . البته  با انجام این روند در دوره های آتی ( ‌هر ده سال یکبار ) به روزرسانی و صحت اطلاعات تضمین می گردد .

 

پیشنهاد چگونگی مدیریت و اجرای نظام جامع:

         به منظور داشتن ضمانت اجرایی ، پیشنهاد می گردد طرح فوق در شورای عالی اشتغال و شورای عالی اطلاع رسانی مطرح گردد تا پس از تایید ، در هریک از شوراهای مذکور ، طرح دارای ضمانت اجرایی و نیز امکان مشارکت سایر ارگانها  در طراحی و به خصوص گردآوری اطلاعات بانکهای بیان شده، وجود داشته باشد .

همچنین پیشنهاد می گردد ،‌ مرکزی به عنوان مرکز نظام جامع اطلاع رسانی بازار کار ایران در حوزه معاونت برنامه ریزی و سیاستگذاری اشتغال وزارت کار و امور اجتماعی تشکیل گردد که وظایف ذیل را عهده دار گردد :

1 ) وظایف مربوط به طراحی ،‌ تدوین و پیاده سازی نظام جامع :

_ تشکیل کمیته ها و زیر کمیته ها جهت همکاری و هماهنگی سایر ارگانها در طراحی و گردآوری اطلاعات .

_ تشکیل تیمی از متخصصان موردنیاز جهت پیشبرد قسمتهای مختلف نظام جامع .

_ تشکیل کمیته ای جهت بررسی و ارتقاء وضعیت مراکز کاریابی به منظور ارائه خدمات و سرویسهای نظام جامع به متقاضیان .

_ شناسایی و بررسی نیازهای اصلی در پیاده سازی نظام جامع و ارائه راهکارهایی جهت رفع آنها.

_ ارائه گزارشات منظم و مستمر وضعیت طرح به مدیران .

_ مدیریت در طراحی ، تدوین و اجرای  طرح  .

 

2 ) مدیریت نظام جامع :

_ نگهداری و پشتیبانی نظام جامع .

_ مدیریت بر به روز رسانی بانک اطلاعاتی نظام جامع و صحت اطلاعات آن .

_ ارائه سرویسها و خدمات به کلیه کاربران این نظام .

_ نظارت بر عملکرد مراکز کاریابی در ارائه سرویسها و خدمات این نظام به متقاضیان  .

 

پیشنهاد ساختار و شبکه ارتباطی نظام جامع :

1 _ مرکز اطلاع رسانی بازار کار ایران به عنوان مرکز اصلی و ستادی این نظام می باشد ، لذا بانک اطلاعاتی این نظام در این مرکز نگهداری می گردد .

2 _ ادارات کل کار و امور اجتماعی استانها :

ادارات کل کار استانها به عنوان پل ارتباطی مراکز کاریابی تابع و سایر ارگانها با مرکز اصلی می باشند ، این پل ارتباطی از طریق خطوط دیتا از جمله خطوط VPN ایجاد می گردد .

3 _ مراکز کاریابی :

این مراکز در حقیقت وظیفه ارائه خدمات و سرویسها را به مراجعین و متقاضیان دارند . این فعالیت با اتصال به ادارات کل کار مربوطه استان و سپس مرکز ستادی ، انجام می گیرد .

با توجه به اینکه در حال حاضر در 114 شهرستان کشور مرکزخدمات اشتغال وجود ندارد و بخش خصوصی نیز تمایلی به تاسیس دفاتر مشاوره شغلی و کاریابی غیر دولتی در این شهرها ندارد ، لذا پیشنهاد می گردد در این شهرها مراکز شغل یابی ( Job Center ) ایجاد گردد ، مراکز مذکور از مراکز کاریابی کوچکتر هستند و در آنها فقط سرویسهای اصلی نظام جامع از جمله شغل یابی به متقاضیان ارائه می گردد .

 

امکانات و قابلیتهای نظام جامع :

1 _ جمع آوری منابع اطلاعاتی به صورت Offline  و Online

از آنجائیکه منابع اطلاعاتی نظام جامع اطلاع رسانی بازار کار ایران بسیار متنوع و پراکنده بوده و در فاز اول امکان دسترسی به این اطلاعات به صورت Online امکان پذیر نخواهد بود ،‌لذا این امکان در سیستم پیش بینی می گردد تا اطلاعات به صورت Offline از طریق CD ، فلاپی و یا هر حالت دیگر قابل انتقال به سیستم باشد . البته در فاز های آتی با مجهز نمودن منابع اطلاعاتی به پورتال و نظام ، ‌امکان به روز رسانی اطلاعات به صورت Online  توسط منابع در این سیستم وجود خواهد داشت .

2 _ پردازش های لازم بر روی اطلاعات موجود

نظر به اینکه بانک اطلاعاتی سیستم به صورت متمرکز می باشد . لذا انجام پردازشهای مختلف ، به روز رسانی اطلاعات و اخذ گزارشات متنوع به آسانی انجام می گیرد .

3 _ تهیه گزارشات لازم برای واحد های مختلف :

از آنجائیکه واحدهای مختلفی در این نظام وجود دارند ، لذا گزارشات مناسب برای هر واحد تولید ودر اختیار کاربران مجاز قرار می گیرد . ضمنا امکان تعریف گزارشات متنوع و گرافیکی در سیستم موجود است .

4 _ ایجاد امنیت :

       ایجاد امنیت درسطوح مختلف یکی از ویژگیهای سیستم های پروتال است ، این امنیت در سه سطح نرم افزاری ، شبکه و خطوط ارتباطی پیاده می گردد . برای نمونه در صورت لزوم پیشنهاد می گردد با استفاده از کارتهای هوشمند ، امکان ورود کاربران را به سیستم کنترل کرد .

5 _ استفاده از کارتهای الکترونیکی و هوشمند :

         با بررسی روشهای کاری در فاز تحلیل و طراحی سیستم می توان با استفاده از کارتهای هوشمند ، کلیه اطلاعات مورد نیاز افراد در بازار کار شامل کلیه شاغلین و جویندگان کار را بر روی این کارتها پیاده  و در اختیار افراد قرار داد . کارتهای مذکور قابل استفاده توسط ماشینهای POS  می باشند  ، لذا در این حالت امکان دسترسی اطلاعات به صورت Offline برای سایر مراکز  مهیا می گردد .

6 _ فرمهای الکترونیک ( E_forms) :

       با بررسی روشهای کاری در فاز تحلیل و طراحی سیستم می توان با استفاده از فرمهای هوشمند به جمع آوری و ثبت اطلاعات به صورت ذیل پرداخت :

_ سیستمی جهت اتوماسیون گردش اطلاعات و ذخیره و بازیابی داده ها .

_ متقاضیان میتوانند هر نوع فرم ورودی از هر چاپگر را پردازش نمایند .

_ برنامه کاربردی چاپ شده یک بارکد دو بعدی دارد که کلیه اطلاعات برنامه کاربردی بر روی آنها قرار دارد . سپس این اطلاعات را سیستم با کمک بارکدخوان یا اسکنر ها بدون نیاز به ورود اطلاعات مازاد از سوی وزارتخانه ها و یا سایر ارگانها می خواند .

_ بارکدخوان ، بازبینی ، معتبر سازی و به روز رسانی کلیه داده ها را قبل از رفتن به مرحله بعدی پردازش برنامه کاربردی امکان پذیر می کنند .

_ کاهش چاپ و ذخیره نمودن فرمها

_ این روش به عنوان بهترین راه حل جریان کار در سیستم عمل می کند

_ کاهش در ورود و انباشت داده ها

_ سازگار با ماشین POS برای جمع آوری اطلاعات

        با استفاده از فرم ها ی هوشمند طراحی شده ،‌ می توان از کلیه جویندگان کار و شاغلین درخواست کرد پس از تکمیل فرمهای مذکور آنها را به مرکز اطلاع رسانی بازار کار ارسال نمایند. در این مرکز با واکشی اطلاعات از فرمهای ارسالی  و گرد آوری اطلاعات ، بانکهای اطلاعاتی نظام جامع تشکیل می گردد .

7 _ یکپارچگی سیستم ( System Integrity ) :

       نظر به اینکه این سیستم به صورت Portal طراحی و پیاده سازی خواهد شد ، لذا یکپارچگی سیستم بسیار حائز اهمیت است . برای این امر ، برای کلیه کاربران از یک واسط کاربری ( user Interface ) یکسان استفاده خواهد شد ، همچنین با توجه به متمرکز بودن پایگاه داده ای سیستم ،‌ اطلاعات یکسان و به روز شده در اختیار کاربران قرار خواهد گرفت .

8 _ نظر به اینکه این سیستم به صورت Internet Base طراحی و پیاده می گردد لذا می باید دارای موترهای جستجوگر جهت یافتن اطلاعات مورد نیاز بازار کار از سایر کشورها که مهمترین این اطلاعات شامل جستجوی فرصتهای شغلی اعلام شده در سایر کشورها ، جهت معرفی و اعزام نیرو به آن کشور می باشد را دارا باشد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منابع و ماخذ :

_ مجموعه مقالات نقش اطلاع رسانی شغلی در بازار کار

_ مجموعه سخنرانیهای هیت آلمانی در ایران به خصوص سرکار خانم دکتر والترمان

_ تحقیقات موجود در خصوص نظام جامع اطلاع رسانی بازار کار در حوزه معاونت برنامه ریزی و سیاستگذاری  اشتغال

_ مستندات موجود در خصوص پروژه مراکز خدمات اشتغال ( سما )

_ کتاب اشتغال و برنامه ریزی انسانی تالیف حسن طایی