طبقه بندی تصمیم ها کار مدیر و تحلیلگر را در انتخاب مدلها و معیارهای تصمیم گیری و شیوه های اخذ تصمیم را ساده می سازد. طرق مختلفی برای طبقه بندی تصمیم ها به کار رفته و از جنبه های مختلف مسائل مورد نظر در تصمیم گیری را طبقه بندی نموده اند

در تصمیم گیری دو نوع طبقه بندی داریم 1.طبقه بندی تصمیم ها از نظر میزان اطمینان به نتایج حاصل از شقوق مختلف اخذ تصمیم 2.طبقه بندی تصمیم ها از نظرمراحل آنها در این مقاله سعی خواهیم کرد که تصمیم را از نظر میزان اطمینان به نتایج حاصل از شقوق مختلف اخذ تصمیم گیری بررسی کنیم.

DM under certainty                        1.تصمیم گیری تحت شرایط اطمینان کامل 

DM under risks                                               2.تصمیم گیری در شرایط ریسک

DM under uncertainty                          3.تصمیم گیری در شرایط عدم اطمینان

 

DM under certainty                        1.تصمیم گیری تحت شرایط اطمینان کامل 

زمانی که تصمیم گیرنده با اطمینان کامل می داند که نتیجه یا نتایج حاصل از هر شق ممکن چیست و در چه شرایطی اتفاق خواهد افتاد او از نظر تصمیم گیری در شرایط اطمینان کامل قرارداد به عنوان نمونه کسی که در زمینه اوراق مشارکت سرمایه گذاری میکند با سوددهی( % 19-17 ) یا سرمایه خود را در یکی از بانکهای کشور به صورت سپرده کوتاه مدت یا بلند مدت می گذارد تصمیم گیری بدون ریسک یا تصمیم گیری تحت شرایط اطمینان کامل انجام داده است.

 

DM under risks                                               2.تصمیم گیری در شرایط ریسک

در این نوع تصمیم گیری 3 روش وجود دارد.

 

 انتخاب حداکثر حداقل ها Maximine criterion1.

 انتخاب حداکثر حداکثر هاMaximax criterion2.

 انتخاب حد وسطیInsufficient reason3.

1.  انتخاب حداثر حداقل ها :

Maximin criterion for pag off                      انتخابی که حداقل سود را ببریم

Minimax regret criterion        انتخابی که حداقل ضرر نکنیم                        

این نوع انتخاب را معمولا آدمهای محافظه کار می گیرند دیدگاههای این افراد این است که ((حداقل سود را ببریم یا حداقل ضرر نکنیم )) جهت درک بیشتر مثالی را در زیر می آوریم .

جدول سود ( 1 )

	سوددهی بر حسب دلار باشد / تعداد حالاتی که امکان رخ دادن دارد
آیتم های تصمیم گیری	سود دهی خیلی زیاد	سود دهی زیاد	نه سود نه زیان	کمی زیان	خیلی زیان
سرمایه گذاری در طلا	100-	100	200	300	0.00
سرمایه گذاری در اوراق قرضه	250	200	150	100-	150-
سرمایه گذاری در سهام	500	250	100	200-	600-
سرمایه گذاری در اوراق خزانه داری	60	60	60	60	60

 

حداقل سود

D.A	حداقل سود
سرمایه گذاری در طلا	100-
سرمایه گذاری در اوراق قرضه	150-
سرمایه گذاری در سهام	600-
سرمایه گذاری در اوراق خزانه داری	60

عنی حداقل Maxminدر این مثال دیدیم که 4 نوع سرمایه گذاری کرده ایم و به روش

سودی که می بریم  باید انتخاب چهارم یا سرمایه گذاری در اوراق قرضه با کمترین سود را داشته باشیم.

حال اگر جدول هزینه داشته باشیم:

جدول هزینه ( 2 )

	تعداد حالاتی که امکان رخ دادن دارد
آیتم های تصمیم گیری	هزینه خیلی زیاد	هزینه زیاد	نه سود نه هزینه	کمی هزینه	هزینه زیاد
سرمایه گذاری در طلا	600	150	0	0	60
سرمایه گذاری در اوراق قرضه	250	50	50	400	210
سرمایه گذاری در سهام	0	0	100	500	600
سرمایه گذاری در خزانه داری	440	190	140	240	0

 

 

حداقل پشیمانی

D.A	حداقل پشیمانی
سرمایه گذاری در طلا	600
سرمایه گذاری دراوراق قرضه	400
سرمایه گذاری در سهام	600
سرمایه گذاری در اوراق خزانه داری	440

در اینجا و با توجه به جدول هزینه دیدیم سرمایه گذاری در اوراق قرضه حداقل ضرر را دارد.

به طور کلی در این شیوه با بدبینی این طور فرض می شود که برای راه حلهای ممکن بدترین نتیجه در شرایط محیطی مورد نظر حاصل خواهد شد و بنابراین به عنوان تصمیم اصلح بهترین را از میان این بدترین ها انتخاب نمود .

به عنوان مثال آدمهای محافظه کار معمولا از این روش استفاده می نمایند و در سرمایه گذاری ها ممکن است سهام شرکتهای بسیار مطمئن را بخرند که حداقل سود را ببرند و ارزش سهام هم ناگهان پایین نیاید.

Maximax criterion                                          ( 2-2 ) انتخاب حداکثر حداکثرها 

با توجه به مثالی که در بالا ذکر شد خواهیم داشت :j

با توجه به جدول ( 1 )

D.A	ماکزیمم سود
سرمایه گذاری در طلا	300
سرمایه گذاری دراوراق قرضه	250
سرمایه گذاری در سهام	500
سرمایه گذاری در اوراق خزانه داری	60

 سود خواهد بود Maximax با توجه به این روش انتخاب ما سرمایه گذاری در سهام یا

معمولا در این روش افرادی که سرمایه گذاری میکنند دارای ریسک زیاد بوده و همچنین به آینده خوش بین می باشند . معمولا کارآفرینان از این روش در تصمیم گیریها استفاده می کنند. کار آفرینان دارای 5 ویژگی هستند که دو ویژگی آنها را ذکر مینماییم 1. اهل ریسک می باشند . 2 . رویارویی با وضع مبهم دارند.

در این نوع تصمیم گیری ها انسانها فقط به حداکثر ها فکر می کنند مانند روش ناپلئونی در جنگ که برای رسیدن به حداکثرها از این تصمیم گیری استفاده می نمود. همچنین در    شرکتها و کارخانه جات نیز سرمایه گذاری میMaximaxاین نوع تصمیم گیری به روش

کنند و سرمایه خود رادر مناطق نا امن یا پر خطر سرما یه گذاری می کنند معمولا سرمایه گذاری در این روش بصورت عمودی است و سود دهی در این روش بالا و پر خطر می باشد.

 Insufficient reason                                       (2-3) روش انتخاب حد وسطی ها

با توجه به جدول (1) خواهیم داشت :

D.A	حداکثر سود
سرمایه گذاری در طلا	500=(300+200+100+100-)
سرمایه گذاری دراوراق قرضه	350=(150-100-150+200+250)
سرمایه گذاری در سهام	50=(600-200-100+250+500)
سرمایه گذاری در اوراق خزانه داری	300=(60+60+60+60+60)

اگر در این روش احتمال برای شرایط مختلف را یکسان فرض کنیم سرمایه گذاری در طلا بهترین انتخاب یک آدم حد وسطی می باشد.معمولا در این روش سرمایه گذاری بصورت افقی می باشد یعنی اینکه معمولا سرمایه گذاران جاهای مختلفی سرمایه گذاری می کنند که در صورت ورشکستگی یکی از دیگری سود داشته باشند و طبق ضرب المثل قدیمی همه تخم مرغ های خود ر در یک سبد نمی گذارند .

DM under risks                                تصمیم گیری در شرایط ریسک                

روش اخذ تصمیم در شرایط ریسک شامل مراحل زیر است :

1.یک راه را از میان راههای ممکن انتخاب کنید .

2.تمامی نتایج حاصل از آن را مشخص نمایید . این نتایج در شرایط محیطی مختلف تعیین می شوند .

3. هر یک از نتایج را در احتمال وقوع موقعیت محیطی آن ضرب کنید .

 ) برایExpected value4.نتایج حاصل از مرحله 3 را جمع کنید تا ارزش مورد انتظار یا (

راه حل انتخابی در مرحله ( 1 ) بدست آید .

5.مراحل (1) تا (4) را برای بقیه راههای ممکن تکرار نمایید .

 :داده هاP                                             %20= ( احتمالی که قیمت ها خیلی بالا رود )

P                                            %30= ( احتمالی که قیمت ها کمی بالا رود )

                                                  %30= ( احتمالی که قیمتها ثابت باشد )P                                                                                                                                                      

                                                  %10= ( احتمالی که قیمت ها افت کند ) P

                                         %10= ( احتمالی که قیمت ها خیلی افت کند ) P

با توجه به جدول ( 1 ) سود خواهیم داشت:

                                               100=(300)1/.+(200)3/.+(100-)2/.=(سرمایه گذاری در طلا) EV      

     130 =(150-)1/.+(100)1/.+(150)3/.+(200)3/.+(250)2/. =(سرمایه گذاری در اوراق قرض)EV   

         125=(600-)1/. +(200-)1/. +(100)3/. +(250)3/.+(500)2/.=(سرمایه گذاری در سهام) EV

          60=(60)1/.+(60)1/.+(60)3/.+(60)3/.+(60)2/.=(سرمایه گذاری در اوراق خزانه داری) EV

در این روش بالاترین سود یعنی 130 در سرمایه گذاری در اوراق قرضه را انتخاب کردیم.

این روش را معمولا زمانی استفاده می کنیم که احتمال وقوع حوادث را می توانیم حساب کنیم به طور مثال شما می خواهید روی بخش مسکن یا زمین سرمایه گذاری کنید با این روش ابتدا می توانید احتمال رشد زمین را در هر منطقه بدست آورید و پس انتخابی داشته باشید که قیمت ملک یا زمین در آنجا به حداکثر می رسد .