hc8meifmdc|2010A6132836|Articlebsfe|tblEssay|text_Essay|0xfbffe24d020000007b12000001000700

ضرایب مالیاتی و عدالت اجتماعی

غلامحسین دوانی

ماده (153) قانون مالیاتهای مستقیم اشعار می¬دارد: ضرایب مالیاتی عبارت است از ارقام مشخصه¬ای که حاصلضرب آنها در قرینه مالیاتی در موارد تشخیص علی¬الراس، درآمد مشمول مالیات تلقی 

می¬شود. به موجب ماده (154) همین قانون هر سال کمیسیونی مرکب از نمایندگان سازمان امور مالیاتی کشور، بانک مرکزی، نماینده شورای مرکزی اصناف در مورد اصناف و نماینده نظام پزشکی در مورد مشاغل وابسته پزشکی و نماینده اتاق بازرگانی و صنایع و معادن در مورد سایر مشاغل تشکیل و نسبت به تعیین ضرایب اقدام می¬کنند. جالب آنکه از دهه 1340 تاکنون دفترچه ضرایب تغییر اساسی نداشته و جز با کم یا زیاد کردن برخی مشاغل ضرایب تعیین شده¬اند.

نهادهای ذیمدخل در تعیین ضرایب همیشه کوشش داشته¬¬اند ضرایب اصناف و کسب و کارهای مرتبط با خود را کاهش و در مقابل به ضرایب سایر صنوف و مشغغل بیافزایند.

سابق? امر نشان می¬دهد که از ده? 1350 تاکنون رشته¬های مندرج در این دفترچه تغییر خاصی ننموده و صرفاً هر چند سال یک بار برخی ضرایب رشته¬ها تغییر می¬کند. نگاهی به ماهیت تدوین دفترچه از سالهای قبل، نشان می¬دهد که پایگاه فکری تدوین¬کنندگان این دفترچه¬ها که عمدتاً زیر نفود تفکر تجارت و عملیات ربایی و دلالی قرار داشته¬اند، عموماً بر علیه کار فکری، نوآوری و فن¬آوری بوده است. تدقیق در ضرایب مالیاتی مذکور حکایت تاسف¬باری از معافیت بیش از اندازه واردکنندگان و تجار محترم نسبت به تولیدکنندگان از یک طرف و نسبت به کار تخصصی کشور، نظیر حسابرسان، وکلا و کارشناسان، از طرف دیگر دارد. برای آشنایی خوانندگان با ضرایب مالیاتی که باعث تشخیص درآمد مشمول مالیات عملکرد افراد، اعم از حقیقی یا حقوقی می¬شود، به چند نمونه اشاره می¬شود.

نوع فعالیت ضریب مالیاتی

مولفین، مترجمین، منصفین، نویسندگان 50 درصد دریافتی سالانه

ارائه خدمات به خارجیان (مترجمی، مکاتبه و تلکس) 25 درصد وجوه دریافتی

امور کارشناسی (رشته¬های مختلف) 45 درصد وجوه دریافتی

موسسات حسابرسی و حسابداری 60 درصد دریافتی پس از کسر حقوق پرداختی به کادر حسابرسی حسابداری موسسه طبق تاییدیه حوزه مالیات بر حقوق

دلال بروات و اوراق بهادار 45 درصد از وجوه دریافتی

معاملات ارز نیم درصد

معاملات طلا و مسکوک یک درصد

پزشکان متخصص بیهوشی 35 درصد از وجوه دریافتی

30 درصد وجوه دریافتی بابت حق ویزیت و سایر خدمات پزشکی مربوط در مطب

پزشکان متخصص، جراح (رشته¬های مختلف) 9 درصد فروش یا دریافتی سالانه

واردکننده گوشت گاو و گوسفند و مرغ و تخم مرغ 9 درصد فروش و یا دریافتی سالانه

واردکننده مواد اولیه آدامس 10 درصد فروش یا دریافتی سالانه

واردکننده سیمان 9 درصد فروش یا دریافتی سالانه

واردکننده عطر و ادوکلن و لوازم آرایشی 25 درصد فروش یا دریافتی سالانه

نگاهی به این ضرایب، عمق بی¬توجهی به برخی مشاغل و توجه خاص به یک سری از مشاغل را نشان می¬دهد. در حالی که فعالیت نویسندگان و مولفان یک کار فکری تاثیرگذار در جامعه است، 60 درصد دریافتی آنها مشمول نرخ ماده 131 می¬شود. در حالی که ارائه خدمات به خارجیان (مترجمی، مکاتبه و تلکس) که آن هم حداکثر یک نوع فعالیت دست دوم کارشناسی است، شامل ضریب 25 درصد دریافتی و اعمال نرخ ماده 131 می¬گردد. انجام معاملات ارز و طلا و مسکوک شامل ضریب حداکثر یک درصد، اما انجام فعالیت حسابداری و حسابرسی که امری تخصصی و شامل همه گونه مسئولیت¬های اجتماعی نیز می¬باشد، مشمول ضریب 55 درصد است.

به نظر می¬¬رسد با توجه به تحولاتی که به دنبال کار فکری، ارائه خدمات، فن¬آوری و نوآوری در جهان ایجاد شده، باید نگرش به ضرایب مالیاتی تغییر یابد تا به جای فراهم آوردن بستر فعالیتهای دلالی و تجاری، مناسبات تولید و اندیشه و کار و تولید رشد یابد.

دستگاه مالیاتی کشور که متولی برنامه¬ریزی اقتصاد و تولید عادلان? ثروت است، نمی¬تواند با تکیه بر اندیش? سنتی معافیت مالیاتی دلالان و بنگاههای واسطه¬ای، حامی رشد اقتصاد ملی بر پای? توسعه سیاسی- اقتصادی باشد.

بنظر می¬رسد سازمان امور مالیاتی باید در دفترچه ضرایب سال 1384 تمهیاتی را بکار گیرد تا فعالیتهایی که جنب? مسئولیت اجتماعی و حوز? فرهنگی دارند مورد توجه بیشتر از نظر منفعت مالیاتی قرار گیرد تا وجه توسعه¬ای این فعالیتها باعث گسترش آنها گردد.