hc8meifmdc|2010A6132836|Articlebsfe|tblEssay|text_Essay|0xfbff727d020000009c14000001000400
در بیان توسعه و مفاهیم آن و در حد توان از مکاتب و حوزه های مختلف نظری بررسی لازم تحلیلی و تطبیقی انجام و نتایج آن ارائه گردیده است. هر چند که ممکن است طرز تلقی از توسعه ، مشارب فکری و علمی در زمان و مکان خاص خود نگرشی کامل و جامع بوده باشد . لیکن یکی از بزرگترین مشکلات برنامه ریزی توسعه در مرحله عمل ، تطابق پایه های فکری و فلسفی این مکاتب با محیط واقعی برای برنامه ریزی است و به همین جهت است که دانشمندان علم مدیریت مکتب اقتضایی و مدیریت مبتنی بر ویژگی ها و امکانات هر محیط را امری جدی و قابل توجه برای برنامه ریزان دانسته اند .
با ارائه تاریخچة مختصر از نظریات توسعه سعی داریم ضمن مشخص ساختن نوع نگرش به مفهوم توسعه در هر یک از این نظریات متغیرهای کلیدی مورد بحث، عوامل تأثیر‌گذار بر فرایند توسعه، شاخصهای توسعه را نیز تا حدودی مشخص کنیم. ضمن آنکه به وجه افتراق و شباهتهای نظریات و نگرشهای مزبور در تبیین مسایل توسعه نیز پرداخته خواهد شد. نظریات و نگرشهای مختلفی را که در زمینة توسعه ارائه شده‌اند در دو دستة کلی ارائه می‌کنیم: تبیینهای محافظه‌کارانه از توسعه و نگرشهای رادیکال. دسته اول از نظریات معتقد به راه رشد سرمایه‌داری و پذیرش دیدگاه لیبرال (در فلسفه و حقوق هستند و دسته دوم از رویکردی مارکسیستی نظریات خود را ارائه نموده‌‌اند و به نوعی راه رشد غیر سرمایه‌داری را دنبال می‌کنند، گرچه برخی از نظریات دسته دوم فروضی از دیدگاه مارکسیستی را نقض می‌کند اما روشی را برای تبیین توسعه ارائه می‌دهند و سیاستها و راهبردهایشان با نگرشی متفاوت از رویکرد لیبرالیستی ارائه شده است.
دراین تحلیل تطبیقی ملاحظه می شود که بزرگترین عامل توسعه یعنی انسان به معنای الهی و معنوی آن هیچگاه به طور جدی و علمی مورد عنایت قرار نگرفته است .
البته این اصل که انسان به عنوان یک منبع اقتصادی مورد محاسبات و ارزیابی سیستمی قرار گرفته است را نمی توان انکار نمود اما توجه به انسان به عنوان عامل اقتصادی به علاوه بسیاری از ویژگی های کیفی غیر قابل تقویم مادی کمتر مورد بررسی قرار گرفته است .
بنابراین سعی در تشریح این مفهوم از انسان به عنوان عامل توسعه مقوله ای است که نیازمند تغییر نحوه محاسبه و ارزشگذاری نمادهای اقتصادی در جریان توسعه است چشم انداز نظام جمهوری اسلامی ایران از این منظر نگاه ویژه ای نموده است .
و تلاش این مقاله ارائه این طرز تلقی از توسعه در مقیاس تحلیلی و تطبیقی است .