hc8meifmdc|2010A6132836|Articlebsfe|tblEssay|text_Essay|0xfbffddba02000000b702000001000200

جامعه دانایی محور اساس تحقق توسعه کشور

(تحول در سندچشم انداز با ابزار دانش)

دکتر محمد مهدی پسندیده - معاون تحقیقات آکادمی نخبگان ایرانیان

mmpasandideh@yahoo.com

     هزاره سوم میلادی ، عصر دانائی، فرهیختگی و اوج عرفان بشر در علوم تجربی و تحقیقات است. سرعت تولید دانش و پژوهش های علمی به همراه فرایند کاربردی کردن آن، تغییرات شگرفی را در تمدن عصر نوین پدید آورده است. انسان غارنشین عصر حجر با قدرت عقلانیت خود از قعرغارهای تاریک و وحشتناک رهائی یافته و با راهبردهای دقیق علمی و محاسباتی خود بر اوج افلاک و کهکشان ها تکیه زده است.

    توسعه و پیشرفتهای صورت گرفته در قرون اخیر با توجه به انقلابهایی که در عرصه های علمی و در نتیجه عرصه های اجتماعی رخ داده تأثیر شگرف و شتاب دو چندانی در جهت تسریع روند نزدیکی جوامع در بهره برداری مشترک از علم داشته است بدون شک حرکتهای نوینی که بشر پس از انقلاب صنعتی تا انقلاب اطلاعاتی انجام داده بسیار سریع و غیر قابل باور است. طبق بررسیهای صورت گرفته روند توسعه اطلاعات در جهان به گونه ای فزاینده در حال رشد است و در حال حاضر نیز میزان اطلاعات بشر در هر چهار یا پنج سال به دو برابر افزایش پیدا می کند این در حالی است که عمر اطلاعات در برخی از علوم به حدود شش سال رسیده است یعنی از زمانی که اطلاعات تولید میشود تا زمانی که به هر دلیلی غیر کاربردی میشود زمانی بر حدود شش سال به طول خواهد انجامید.

    هزاره سوم میلادی به عنوان عصر دانایی و خلاقیت، عرصه بیکرانی است که انسانها قدرت و عظمت تفکر خویش را با دستاوردهای شگفت انگیز علمی و صنعتی با استفاده از تکنولوژی اطلاعاتی و ارتباطی در سراسر جهان به نمایش می گذارند در این عصر جوامع صنعتی به جوامع دانش بنیان تبدیل شده یا می شود در چنین جوامعی علم و تکنولوژی عامل کلیدی توسعه و افزایش امنیت ملی است کشور ما نیز همسو با تحولات جهانی چشم اندازی را در افق بیست ساله برگزیده است تا بتواند در بیست سال آینده به کشوری توسعه یافته و دارای جایگاه اول اقتصادی، علمی و 

تکنولوژیکی در سطح منطقه تبدیل شود بنابراین ضروری است جامعه ما بر اساس رویکرد توسعه دانایی محور به جامعه ای دانش بنیان تبدیل شود و از آنجا که سند چشم انداز توسعه، ترسیم کننده آینده ای مطلوب در دنیایی پر از تحول و دگرگونی است لذا استفاده از ابزارهای مناسب به منظور سیاست گذاری ( بویژه سیاست گذاری در زمینه علم و تکنولوژی‌)و اتخاذ تصمیمات  مناسب در راستای محقق نمودن چشم انداز از اهمیت بالایی برخوردار است.    

    

      کشور عزیز ما ایران برای رقابت و بقا در عصر اطلاعات که جوهره آن خلاقیت و فرهیختگی  است ناچار به اتخاذ راهبردهای مبتنی بر دانائی و خلاقیت است که مهمترین آن به قرار زیر است:

1- دانائی در آموزش منابع انسانی کشور

      در ابتدا دهه 70 میلادی پژوهش های شولتز- دانشمند امریکائی- نشان میداد که قدرت شگرف ایالات متحده امریکا ناشی از سرمایه گذاری امریکا در آموزش منابع انسانی در این کشور بوده است در واقع سرمایه گذاری و مدیریت استراتژیک منابع انسانی می تواند از یک کشور ضعیف،کشوری قدرتمند وموثر بسازد.کشور آلمان در دهه آینده  بیش از 100 میلیارد دلار برای ارتقای خلاقیت ملتش هزینه خواهد کرد و گفته می شود در سال 2005 میلادی بیش از 250 میلیارد دلار در کشورهای پیشرفته صرف تربیت منابع انسانی شده است به همین دلیل است که سازمان ملل متحد از منابع انسانی به عنوان سرمایه های انسانی یاد می کند که زوال ناپذیر و ثروت همیشگی کشور محسوب می شود در کشور ما ایران بایستی با برنامه های مداوم آموزشی سطح تفکر، دانش، بینش و خلاقیت احاد مردم را افزایش داد و در جامعه به کار گرفت.

در دو دهه گذشته تعداد دانشجویان کشور جهان از 51 میلیون نفر در سال 1981 به بیش 100 میلیون نفر در سال 2003 میلادی افزایش یافته است. کشورهای مختلف جهان به دلیل ارتباط مثبت آموزش عالی با توسعه ملی در طول دو دهه گذشته تلاش بسیاری در جهت گسترش آموزش عالی خود نموده اند رابطه تولید تحقیقات علمی و تولید ثروت و افزایش درآمد سرانه ملی کشورهای پیشرفته را به سرما یه گذاریهای نجومی در بخش تحقیقات وا داشته است به طوری که کشور آلمان درسال 2005 میلادی به مبلغ 50 میلیارد دلار و کشور فنلاند به مبلغ 43 میلیارد و 500 میلیون دلار  در بخش تحقیقات هزینه کرده است سرانه هزینه تحقیق و توسعه در آلمان 610 دلار و در فنلاند 700 دلار بوده است در حالی که کشور ما در همین سال حدود 1 میلیارد دلار برای تحقیق و توسعه تصویب 

کرده است که فقط نیمی از این مبلغ هزینه شده است یعنی سرانه هزینه تحقیق و توسعه در ایران در سال 2005 میلادی 7 دلار بوده است .

2- دانائی در شناخت منابع طبیعی کشور 

      کشور ما به لحاظ وسعت یکی از کشورهای بزرگ جهان و به لحاظ شرایطی اقلیمی از تنوع بالائی بر خوردار است. از 13 اقلیم شناخته شده در سطح جهان،سرزمین ما از 11 اقلیم آن برخوردار است به طوری که این منطقه حلقه اتصال گونه های گیاهی و جانوری ناحیه سردسیر شمال و گرما خیز جنوب محسوب می شود. در منطقه خلیج فارس 40 در صد از انرژی نفت و گاز جهان در آن متمرکز است و ایران به تنهائی 27 در صد از نفت و گاز جهان را در اختیار دارد. بیش از 60 نوع ماده معدنی، کشورما از غنی ترین کشورهای دنیا قرار داده است به لحاظ کشاورزی و کشت گیاهان داروئی کشور ما را از غنی ترین مناطق ژنتیک جهان محسوب می شود به لحاظ انرژی تابشی کشور ما از مساعد ترین مناطق جهان است به طوری که می توان با سرمایه گذاری مناسب انرژی جاودان و ارزنده ائی را برای مصارف گوناگون تولید کرد. دولتمردان و برنامه ریزان کشور بایستی استعدادهای فراوان و ارزشمند کشور را بشناسند تا بتوانند برای مدیریت کشور  برنامه ریزی دقیق کنند.

3- دانائی در شناخت موقعیت ویژه جغرافیای کشور

     کشور ایران با داشتن بیش از 2300 کیلومتر در خلیج فارس و نیز قرار گرفتن بین آسیای میانه و دریای آزاد و همسایگی با کشورهای عرب واقع در غرب آسیا نیز حلقه اتصال دهنده ما بین آسیای شرقی، شبه قاره هند و اروپا از لحاظ استراتژیکی و اقتصادی در مرکز دنیا قرار دارد، قرار گرفتن ایران بر سر شاهراه ترانزیتی موجب شده که جغرافیای ایران و منطقه به دقت توسط کارشناسان اقتصاد حمل و نقل بین المللی سازمان ملل مورد بررسی قرار گیرد تحقیقات نشان می دهد از مجموع سه کریدور ترانزیتی بزرگ دنیا، دو کریدور شمال به جنوب و نیز غرب به شرق از ایران می گذرد بنابر اعتقاد محققان اقتصادی جهان،طی سال های آینده نیمی از حمل و نقل دنیا ما بین خاور دور و دیگر کشورها انجام می شود و تا سال 2030 میلادی حجم تجارت جهانی به بیش از 30 تریلیون دلار می رسد و اگر فقط 20 در صد از مقدار مذکور از ایران عبور کند در آمد ترانزیتی ایران حدود 15 تا 20 میلیارد دلار خواهد بود و نباید فراموش کنیم که ایران از نظر موقعیت جغرافیایی به عنوان بهترین پل ارتباطی آسیا – اروپا به شمار می آید و استفاده کاربری از این موقعیت ویژه کشور منوط به ایجاد زیر 

ساخت هاى مورد نیاز شامل بزرگراهها، بنادر، اسکله ها، شبکه هاى ریلى، فرودگاههای بین المللى و فراهم کردن آب ، برق و تاسیسات شهرى و نیز اعطاى وام ها و تسهیلات ویژه توسط دولت در این بخش حیاتى واستراتژیک است .

4- دانابى در شناخت قوانین و مقررات اقتصادى و اداری جهان      با پیشرفت روز افزون جوامع صنعتى قوانین و مقررات جدیدى در زمینه واردات ، صادرات ، بانک ها ، بیمه گمرکات ، بهداشت و استاننداردهاى جهانى وضع مى شوند که آگاهى از آنها توانایى ما را در فعالیت هاى اقتصادى دوچندان مى کنند استفاده از مشاوران حقوقى و ادارى ریسک ورود به این گونه فعالیت ها را تا حد معنادارى کاهش مى دهد.

5- دانایى در شناخت سلیقه و رفتار مصرفى مردم جهان

     در پنج قاره جهان صدها ملیت با نگرش ها، انگیزه ها، رفتارها و عادات مصرفى مختلفى زندگى مى کنند. عادت هاى مصرفى یک فرد ژاپنى ، هندى یا عرب مى تواند تا حدودی متفاوت و حتی متضاد باشد با استفاده از پژوهشهاى میدانی مستمر در کشورهاى هدف ، مى توانیم از میزان علاقه مردم به مزه غذاها،رنگ ها، پوشاک، لوازم منزل ، صنایع دستى ، سرگرمى ها و ده ها مقوله دیگر آگاه شویم و با شجاعت و اعتماد به نفس بیشترى تصمیم گیرى و سرمایه گذاری کنیم .

6- دانایى در تدوین استراتژى مناسب با تغییرات جهان     سرعت پیشرفت علم ، افزایش ضریب هوشی بشر، گسترش اطلاعات عمومى و تخصصى  گروه هاى مختلف مردم ، ضریب نفوذ NGO ها در ارکان تصمیم گیرى هاى کلان و رشد     روش هاى علمی آموزش پرورش و دانشگاه ها، عقبه تئوریک فعالیتهای جهانى را غنى تر کرده است امروزه کشورها با جذب منابع انسانى قوى سعى در تدوین استراتژى هاى نو و انتخاب راهبردهاى موثرى در مواجهه با تغییرات روزافزون  جهان دارند. در هزاره سوم روش هاى آموزش و خطا جایى براى خود نمایى ندارند. بشر امروز براى ساز گارى با تحولات سریع جهانى از دستاوردهایى نظیر، تحقیقات علمى، آینده نگری هایى مبتنى بر دانش و اتاقهاى فکراستفاده موثرى مى کند.

 7- دانایى در گفت و گو به زبان جهانى درعرصه بین المللى

    بشر به عنوان موجود اجتماعى براى مفاهیم بیان ،دستاوردها مکنونات قلبى و خلاقیت هاى ذهنى خود نیازمند به زبان مشترک است ، همچنان که درعرصه بین الملل کشورها و ملت ها ناچار از پذیرش یک زبان جهانى براى انتقال منظورها و مقاصد خود هستند . زبان انگلیسى به عنوان یک زبان جهانى ، مورد قبول اکثریت دانشمندان، سیاستمداران، نویسندگان، هنرمندان ، ورزشکاران وگردشگران قرار گرفته است و از طرفى مجامع حقوقى و اقتصادى و سیاسى جهان و نیز بسیارى

از کشورهاى بزرگ دنیا از جمله هندوستان با بیش از یک میلیارد و200 میلیون جمعیت، زبان آموزشى و ادارى شان انگلیسى است . بنابراین تربیت افرادى که به طور حرفه اى بتوانند در مذاکرات 

جهانى و گفت و گوهاى بین المللى ازحقوق ایران دفاع کنند، فرآیند طولانى مذاکرات اقتصادى و سیاسى را پیش ببرند، از اولویت هایى است که بایستى به طور جدى به آن توجه کنیم گفته میشود چین بیش از 15000 مذاکره کننده مسلط به زبان انگلیسى تربیت کرده است که از منافع چین در سطح جهان پاسدارى مى کنند. 8- دانایى در جذب گردشگران پنج قاره جهان و گسترش اکو توریسم     حجم اقتصاد گردشگرى در جهان مطابق برآورد شوراى جهانى سفر و گردشگرى در پایان سال 2005 به بیش از 2ا6 تریلیون رسید که 5ا8 درصد نسبت به سال  2004 رشد داشت . این مبلغ بیش از10 درصد کل تولید ناخالص جهان را تشکیل مى دهد.     همچنین بیش از 221 میلیون نفر در مشاغل مربوط به این صنف اشتغال دارند که بیش از هشت درصد کل نیروى کار فعال جهان است . ایالات متحده امریکا به تنهایى یک سوم کل اقتصاد گردشگرى جهان را در اختیار دارد. مطابق با برآوردهاى اولیه حجم اقتصاد گردشگرى امریکا در سال 2005) میلادى به 1578میلیارد دلار رسید. و نزدیک به 17میلیون نفر مردم امریکا در این صنعت اشتغال دارند که حدود 12 درصد از کل بازار کار امریکا است سهم اتحادیه اروپا از اقتصاد گردشگرى جهان در سال 2005 به 2271 میلیارد دلار رسید . کشور باستانى ایران با قدمتى بیش از  7000 سال تاریخ و تمدن و سرشار از منابع گردشگرى و مملو از جذابیت هاى بى نظیر است گردشگران امریکایى و اروپایى، عاشق منابع طبیعى، عشایرى و روستایى کشورمان هستند.حضور گردشگر در کشور به ایجاد اشتغال و رفع فقر کمک شایانى مى کند. و قدرت تعامل فرهنگ ملی را 

افزایش می دهد.  9- دانایى در جذب سرمایه هاى داخلى جهانى در تولید ملى

    ایجاد اشتغال هر کشورى با سرمایه گذارى دربخش صنعت، کشاورزى و خدمات رابطه مثبت و مستقیمى دارد. کشور چین از سال 1998 تا سال 2005 بیش از 350 میلیارد دلار سرمایه خارجى جذب کرده است . این سرمایه گذارى باعث شده است که بیش از 150 میلیون نفر از روستاییان چین در بخش هاى صنعتى و شهرهاى بزرگ جذب شوند و در نتیجه صادرات این کشور درسال 2005 ، بیش از 841 میلیارد دلار رسید درحالى که کشور ما نه تنها در جذب سرمایه گذارى خارجى موفق نبوده بلکه قدرت جذب و نگهدارى سرمایه گذارى هاى موجود را نیز نداشته است.

10-  دانایى در طراحى سیاست تعامل فعال با کشورهاى جهان    یکى از ارکان مهم زندگى ما در حیات اجتماعى "ارتباط" است . در سطح بین الملل نیز ارتباطات بین المللى باعث قدرتمندى کشور ها و انزواى یک کشور باعث ضعف و انحطاط آن کشور خواهد بود. با معجزه "ارتباط " و "رابطه " است که کشورى ظرفیت کشورهاى دیگر را مى شناسد و براى استفاده از آن برنامه ریزى مى کند . سیاست تعامل فعال با جهان یعنی استفاده از هزاران فرصت اقتصادى، اجتماعى، صنعتى و بازار توریسم که مى تواند در عرصه بین الملل قدرت    کشور ها را دو چندان کند ارتباط بین المللى براى یک کشور به مثابه اکسیژن براى جاندارحیاتی است .همچنان که نخست وزیر چین اخیراً‌ اعلام کرده است برای پیشرفت و توسعه باید به مدت 50 سال با جهان در صلح و تعامل باشیم

11- دانایى در جذب اندیشه هاى نخبگان ملى و جهانى در سازوکار کشور    انسان تنها موجود صاحب خلاقیت روى زمین است . تحقیقات روانشناختى بسیارى نشان دادهاست که خلاقیت نه یک مقوله ژنتیکى بلکه یک استعداد همگانى است که از طریق آموزش  قابل دسترسى براى همگان است . در بستر یک اجتماع زنده بایستى مکانیزمی  تعریف شود که هر تفکرخلاق و شایسته اى قابلیت ظهور و ارائه در سطح جامعه را پیدا کند و مشکلات اساسى کشور ازطریق جذب اندیشه هاى خلاق حل شود و بتوان در بحران ها از اندیشه هاى نخبگان ملى و جهانى کمک گرفت . مشکلاتى مانند کاهش درآمد سرانه ملی، تصادفات جاده اى، بیکارى، فقر، فساد اخلاقى و بسیارى از معضلات دیگر از طریق جذب اندیشه هاى نخبگان میسر است . اندیشه 

فرهیختگان جامعه ثروت پایان ناپذیرى است که مى تواند یک کشور ضعیف و فقیر را به یک کشور قدرتمند و ثروتمند تبدیل کند. بنابراین ظرفیت سازی ملی می تواند برای کشور فرصت آفرین باشد ظرفیت سازی عبارت است از فرآیند یادگیری فردی و سازمانی که در آن مهارت سازی ، شبکه سازی و عملکرد در راستای افزایش دانش، منجر به بهره وری سازمان و پیشرفت افراد شاغل در آن صورت می پذیرد 

12- دانایى در نگهدارى و گسترش محیط زیست و منابع طبیعى کشور    توسعه اقتصادی، اجتماعى و صنعتى اگر همراه با حفظ و صیانت از محیط زیست و منابع طبیعی

کشور باشد، بالاترین سودمندى ها را براى مردم خواهد داشت . حفظ محیط زیست ضامن بقاى سلامتى و بهداشت آحاد ملت است . فرهنگ سازى براى پاسدارى از منابع طبیعى کشور به همراه سرمایه گذارى براى افزایش ضریب نگهدارى و گسترش محیط زیست ثروت عظیمى است که آیندگان از آن بهره بردارى شایانى خواهند کرد. 13- دانایى در فراورى منابع معدنى و سنگ هاى زینتى جهت صادرات جهانى    کشور ما، ایران دومین کشور دارنده سنگ هاى تزئینى جهان است ولى در مقام صادرات پنجاهمین صادر کننده سنگ های معدنی و زینتى جهان هستیم . بایستى از خام فروشی سنگ هاى معدنى جلوگیرى به عمل آورده و با استفاده از فناورى هاى مدرن صنعتى ، سنگ هاى معدنى و زینتى را در همین کشور فراورى کنیم تا با ایجاد اشتغال و ارزش افزوده ، قدرت اقتصادى کشور را

ارتقاء و درآمد ملى سرانه را افزایش چشمگیرى دهیم .

14- دانایى در جمع آورى آمار و اطلاعات علمى و توجه به آینده نگاری

  آمار دقیق و علمى یکى از ارکان مهم توسعه و پیشرفت است . بدون اطلاعات دقیق علمى کارها را بر اساس آزمون و خطا پیش خواهیم برد. درچنین حالتى در دنیایى از تاریکى و بهت خواهیم

بود و تنها با جمع آورى داده هاى علمى مى توان به آینده نگرى صحیح پرداخت و فرضیه هایى بر

اساس واقعیت براى آینده سازماندهى کرد.

    آینده نگاری فرآیندی است که یکی از مهمترین نتایج آن تنظیم اولویتها برای سیستم علمی، تحقیقاتی و تکنولوژیکی یک کشور است همچنان که پروفسور بن مارتین محقق برجسته و پیشرو در حوزه آینده نگاری  معتقد است اینده نگاری تلاشی سیستماتیک است به منظور نگاه به آینده بلند 

مدت به علم، تکنولوژی،‌اقتصاد و جامعه با هدف شناسایی حوزه های استراتژیک و تکنولوژیهای عام نوظهور که احتمالاً بیشترین منافع اقتصادی و اجتماعی را در بر دارند.  

15- دانایى در ارتقاى سطح مسئولیت ملى و انگیزه هاى کارکنان و مدیران

  تغییرات بزرگ در تاریخ بشر مواقعى اتفاق افتاده اند که انگیزه هاى بشر به حرکت در آمده اند در

کشور ما احساس مسئولیت ملى، از جمله مفاهیمى است که بایستى به طور علمى و مداوم براى تحقق آن تلاش کرد اگر انگیزه هاى مردم با جهت هاى پیشرفت و توسعه کشور همسو شود اتفاق مبارکى در کشور رخ خواهد داد. اگر احساس مسئولیت ملى در جامعه تحقق یابد شاهد قراردادهاى ننگین اقتصادى، فساد ادارى و بنیان هاى ضعیف در عرصه تولید ملى نخواهیم بود. مردم باید یاد بگیرند که براى رسیدن به رفاه اقتصادی و تامین اجتماعى همه بخش هاى جامعه بایستى با جدیت و به طور خستگى ناپذیرى کار کنند و نسبت به خسارات و صدمات وارده به کشور حساس باشند. در چنین حالتى خرد جمعى جامعه به کسى اجازه تخلف و سوء استفاده از مقام و قدرت نخواهد داد. 16- دانایى در گزینش رهبران جهانى نگر ومتخصص در سطح ملى (مقننه ، مجریه ، قضاییه )     در هزاره دانایى، بهترین افراد بایستى براى اداره جامعه برگزیده شوند . هوشمندى ، جسارت درتصمیم گیرى و عملگرایى مى تواند برگ برنده کشور ما در رقابتهای نفس گیر جهانى باشد. مدیران جامعه بایستى پیوسته با عقل جمعى جامعه و خرد نخبگان ارتباط مستقیم داشته باشند و درمواجهه با بحران ها از خلاقیت و ظرفیت جامعه استفاده بهینه کرده و گردش اطلاعات و تولید دانش را با روش هاى مناسب به تولید ملى و در نهایت به دارایى و ثروت تبدیل کنند .

   ما بایستى بتوانیم درآمد سرانه ملى کشور را از حدود 2000 دلار به سطح درآمد سرانه ملی نزدیک کنیم .کشور آلمان در سال 2006 میلادی بیش از 1 تریلیون و 200 میلیارد دلار صادرات جهانی داشته است در همین سال شرکت تویوتای ژاپن بیش از 9میلیون و 500 هزار دستگاه خودرو به ارزش بیش از 140 میلیارد دلار تولید و به فروش رسانده است سود خالص تویوتای ژاپن در سال 2006 میلادی حدود 14 میلیارد دلار یعنی بیش از میزان صادرات غیر نفتی کشور ایران با 70 میلیون نفر جمعیت بوده است.  

 ایرانیان در طول تاریخ نشان دادند که استادی بی بدیل در تبدیل بحرانها به فرصت ها بوده اند و هزاره سوم که عصر دانایی بشر است اثبات این مدعاست که ایرانیان در وادی دانش و خرد سرآمد جهانیان خواهند بود فقط کافی است خودمان را پیدا کنیم و هنرها، پشتکار و خرد نیاکان باستانی خود را با توکل بر خداوند مهربان الگوی خویش قرار دهیم همچنان که رسول اکرم (ص) به علی (ع) فرمودند یا علی هنگامی که می بینی مردم در زیادی عبادت از یکدیگر سبقت می گیرند تو در زیاد عقلت بکوش که از همه آنها سبقت خواهی گرفت.    

 

منابع:

• نقش و جایگاه اقتصاد دانش محور در تقاضای نیروی کار ایران،‌ مسعود صادقی، کریم آذربایجانی،‌فصل نامه پژوهشهای اقتصادی ایران ، شماره 27 ،‌ تابستان 1385 .

• توسعه اطلاعاتی جامعه دانایی محور، سهیلا سلطانی، روزنامه اعتماد ملی شماره 270 دی ماه 1385 .

• راهبردهای ایران در هزاره خلاقیت ( ارکان اقتصاد دارایی محور )‌، محمد مهدی پسندیده ، روزنامه حسبان اسفند 1384 . 

• آینده نگاری،‌ابزاری جهت سیاست گذاری ... ،‌روح الله غدیری، ‌رضا انصاری ،‌سایت اینترنتی 

Iranforesighd  .

• ظرفیت سازی ملی ،‌علی اکبر موسوی و همکاران، رهیافت شماره 36 تابستان 1384 .