امکان سنجی رنگرزی نخ لایکرا با رنگزاهای طبیعی و بهینه سازی شرایط رنگرزی

محمد علی شیرغلامی[1]

دانشکده مهندسی نساجی دانشگاه آزاد اسلامی یزد

چکیده

باتوجه به اینکه استفاده از الیاف کشسان ) اسپاندکس (  روزبه روزدرحال گسترش است این الیاف در مصارف مختلف به کار می روندکه بعضی از آنها عبارتنداز:

     الف:لباسهای استرچ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌       ب‌‌‌‌‌‌‌‌‌:لباسهای ورزشی‌            ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ج:پوشاک طبی

چون اکثر لباسهای تهیه شده از این الیاف یا به عنوان لباس زیر مصرف می شوند ویا اینکه بطور مستقیم با پوست بدن در تماس می باشند،بر ‌آن شدیم که با رنگرزی این الیاف با رنگزاهای طبیعی از حساسیت بدن نسبت به این الیاف ورنگزاهای مصنوعی کاسته ومصرف ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آن را جهت پوشاک مطلوب تر سازیم.

در این پروژه برای بدست ‌آوردن بهترین شرایط رنگرزی، رنگرزی  در پنج  PH مختلف‌‌‌‌‌‌‌‌(4،5،6،7،8 )و چهار دمای انتهائی ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌(65،75،85و95 درجه سانتیگراد‌)انجام شد وسپس با اندازه گیری جذب پساب حمام های رنگرزی و شستشو، درصد رمق کشی  محاسبه  شد.در پایان به این نتیجه رسیدیم که در رنگرزی با هر سه رنگزا بالاترین میزان رمق کشی در 4=‌ PH ودمای  ‌95 درجه سانتیگرادبدست می‌‌‌‌‌‌‌آیدو میزان رمق کشی روناس بیشترازپوست انار وگردو بوده ولی ثبات شستشویی پائین تری دارد.

واژگان کلیدی:الیاف اسپاندکس،لایکرا،رنگرزی،رنگینه های طبیعی،روناس،پوست انار،پوست گردو

مقدمه:

1-1-لایکرا

لبف های اسپاندکس از پلی اورتان ها هستند .ریسندگی این الیاف بسته به شرایط وامکانات،به روشهای 1-خشک ریسی 2-تر ریسی 3-ذوب ریسی 4-واکنش ریسی(ریسندگی شیمیائی)انجام می پذیرد.]1[ تیپ عمومی آنان را میتوان با مطالعه مشخصات مورد به ثبت رسیده مشخص و متوجه گردید . دوپونت ، در مورد به ثبت رسیده شماره 2692873 (1954) توضیح میدهد که الاستومرها توسط کوپلی مریزه کردن پلی اتیلن گلی کول ( وزن ملکولی 1000- 750 ) و تولوئن 2و4- دی ایزوسیانات در حضور آب و مقدار کمی از یک کلرواسید ساخته می شود .

گلی کول دی – ایزوسیانات و کلرواسید به مدت 2 ساعت در درجه حرارت C100⁰-95 گرم شده و یک پیش پلیمر  ( پلی مر خطی دارای وزن ملکولی کم ) بدست می آید .

آنگاه به سیستم آب اضافه شده و حرارت دادن ادامه می یابد . محصول C140⁰و فشار 200 اتمسفر پخته شده و باندهای جانبی منقبض شونده ایجاد میگردد . مقدارنیرو تا حد پارگی آن در حدود 2000 پوند / اینچ مربع ( کمتر از 2/0 گرم / دنیر ) و تطویل در حد پاره شدن 500 درصد می باشد لازم به یادآوری است که قوام 2/0 گرم بر دنیر در یک لیف که دارای میزان ارتجاعی 500 درصد بوده، یعنی این که قوام لبف کشیده شده ، درست قبل از پاره شدن در حدود 2/1 گرم / دنیر است .