نویسنده : عباسعلی طاهریان- عباسعلی وفایی - علی رشیدی‌پور -حسین میلادی گرجی - مرتضی جراحی
hc8meifmdc|2010A6132836|Articlebsfe|tblEssay|text_Essay|0xfbff56c1020000000c1b000001000200
خلاصه
سابقه و هدف: نتایج مطالعات قبلی نشان داده‌اند که احتمالاً گلوکوکورتیکوئیدها بر تعدیل دردهای حاد و مزمن اثر می‌گذارند. هدف پژوهش حاضر بررسی اثر استرس حاد شنا و دگزامتازون (به عنوان آگونیست گیرنده گلوکوکورتیکوئیدی ) بردرد حاد، در دو روش ارزیابی درد(Tail flick و Hot plate) در موش سوری است .
مواد و روش‌ها: دراین‌مطالعه تجربی از 60 سر موش سوری نر از نژاد آلبینو در 6 گروه 10 تایی و با وزن 25 تا30 گرم در هر مدل ارزیابی درد استفاده‌گردید. دگزامتازون با دوزهای 5/0، 1 و 2 میلی‌گرم به ازای هرکیلوگرم وزن، یا هم حجم آن اتانول 2 درصد و سالین به صورت زیر جلدی30 دقیقه قبل از انجام‌آزمون‌ها به همه موش‌ها تزریق شد. برای ایجاد استرس حیوانها یک دقیقه در آب سرد (18 تا 22 درجه سانتیگراد) شنا کردند. 3 دقیقه بعد از استرس و 33 دقیقه بعد از تزریق دگزامتازون، تمام موش‌ها توسط هر دو روش ارزیابی درد مورد آزمون قرار گرفتند. ملاک ارزیابی‌درد در آزمون
Tail flick، اندازه‌گیری زمانی بود که حیوان در اثر احساس درد دم خود را تکان داده و تابش اشعه قطع می‌شود که آن را زمان پاسخ به درد یا زمان Latency می‌نامند. این زمان با حساسیت دهم ثانیه توسط دستگاه به ثبت رسید. در Hot plate نیز زمانی‌که حیوان شروع به لیسیدن پاهای جلویی و یا بالابردن پاهای عقبی (پرش) می‌کرد به عنوان نقطه پایان و شاخص درد در نظرگرفته شده است.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که استرس آب سرد و دگزامتازون با دوزهای 5/0و 1 میلی‌گرم در کیلوگرم به طور معنیداری پاسخ‌دهی حیوانها را به محرک‌های دردزا در هردو مدل کاهش داد (01/0p<). دگزامتازون با دوز 2 میلی‌گرم در کیلوگرم تأثیر معنیداری نداشت، در حالی‌که اثرات استرس به تنهایی نسبت به دگزامتازون بیشتر بود.
نتیجه‌گیری: یافته‌های فوق نشان می‌دهد که استرس و فعال شدن گیرنده‌های‌گلوکوکورتیکوئیدی سبب کاهش درد حاد (افزایش بی دردی) می‌شوند. برای پی‌بردن به مکانیسم‌های ضد دردی استرس و گلوکوکورتیکوئیدها لازم است مطالعات و تحقیقات بیشتری انجام گیرد.
واژه‌های کلیدی: گیرنده‌های گلوکوکورتیکوئیدی، درد، Tail flick، Hot plate، استرس، موش‌سوری
مقدمه
درد، علامتی است که معمولاً به دنبال احتمال وجود یک خطر به صورت‌های متفاوت حاد یا مزمن خود را نشان می‌دهد. درد حاد دارای طبیعتی زودگذر است، درحالی‌که درد مزمن، طولانی مدت است. درد از شایع‌ترین مشکلاتی که انسان همواره با آن دست به گریبان بوده و سالهاست که برای بررسی علت و دستیابی به‌روش‌های رهایی از آن، به دنبال راه چاره است. درد منجر به بروز واکنشهای رفتاری متفاوتی می‌شود.نتایج مطالعات قبلی دال بر این است که احتمالاً هورمون‌های‌گلوکوکورتیکوئیدی مترشحه از قشر غدد فوق کلیه بر شدت درد اثر مستقیم دارند. این هورمون‌ها همانند کلسترول، اسیدهای صفراوی، ویتامین D، استروئیدهای تخمدان و بیضه دارای هسته سیکلوپنتانوپرهیدروفنانترن1 هستند.
گلوکوکورتیکوئیدها دارای اثرات فیزیولوژیک فراوانی مانند اثر بر متابولیسم‌واسطه‌ای، ترشح هورمون ACTH، حساسیت رگ‌های خونی، سیستم عصبی، متابولیسم‌آب، سلولهای خونی و اندام‌های لنفاوی، اثر ضد التهابی و ضد آلرژی و اثر بریادگیری‌های هیجانی و استرسی هستند.یکی از اثرات مهم هورمونهای فوق که‌امروزه بیشتر مورد بحث می‌باشد و در این مطالعه نیز مورد توجه قرار گرفته است، اثر بر درجات شدت درد است [5]. شواهد زیادی وجود دارند که گلوکوکورتیکوئیدها در طی بروز حالات التهابی، و استرس و احتمالاً درد از قشر غدد فوق کلیوی آزاد شده و بر فعالیت های عصبی در نقاط مختلف مغز از طریق اتصال به گیرنده‌هایشان اثر می‌گذارند [11].با توجه به اینکه گلوکوکورتیکوئیدها بسیارلیپوفیلیک هستند، بنابراین به محض ورود به مغز، مستقیماً به گیرنده‌های داخل سلولی خود یعنی گیرنده‌های مینرالوکورتیکوئیدی (نوعI) و گلوکوکورتیکوئیدی (نوع II) متصل می‌شوند و اثرات خود را اعمال می‌کنند [14].
شواهد به دست آمده از مطالعات قبلی نشان‌دهنده این واقعیت است که استفاده‌از دوز واحد دگزامتازون بر روی دردهای بعد از عمل جراحی در نواحی سر وگردن اثر کرده و منجر به کاهش آنها شده و هیچ عارضه جانبی هم ندارد [16]. با توجه به‌مطالب فوق احتمال می‌رود که گلوکوکورتیکوئیدها با تغییر دادن سطح پلاسمای اندورفین‌ها بتوانند موجب کاهش دردهای محیطی گردند [8]. بر همین مبنا هدف‌پژوهش حاضر تعیین اثرات ضد دردی دگزامتازون (آگونیست‌گلوکوکورتیکوئید) در دوزهای مختلف و مقایسه این اثر با استرس به‌عنوان یک عامل کاهش دهنده درد بوده است.
دریافت فایل مقاله از لینک ذیل :