hc8meifmdc|2010A6132836|Articlebsfe|tblEssay|text_Essay|0xfbffeb82010000005d06000001000100
طرح ساختمان سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در فرانکفورت
زمانی که تهیه طرح ساختمان مرکز کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در فرانکفورت در دستور کار قرار گرفت، دو نکته اساسی راهنمای تهیه این طرح بود:
اول آنکه این بنا دفتر نمایندگی کشوری است که از میراث فرهنگی و معماری بزرگی در تاریخ خود برخوردار است، بنا براین بایستی روح هنر و معماری ایران را در خود داشته باشد.
دوم آنکه در کشوری بنا میشود که ضمن داشتن فرهنگ غنی، از پیشرفته ترین کشورهای صنعتی جهان است و لذا بایستی از فن آوری بالای این کشور حداکثر بهره برداری را بعمل آورد.
این دو نکته اساسی طرح ساختمان کنسولگری را شکل داد.
ابتدا توضیحی درخصوص کلیت فضائی بنا می دهم :
زمین کنسولگری مستطیلی است بابعاد 48 در 92 متر که در یک طول آن خیابان قرار میگیرد و در طول دیگر و یک عرض آن به پارک وصل میشود.
موقعیت زمین، خیابان و پارک این فکر را پیش آورد که فضائی ، خیابان و پارک را به عنوان دو فضای عمومی شهری به یکدیگر متصل سازد و از درون بنای کنسولگری عبور نماید. این فضا را گالری ایران نامیدیم، که درآن رفت و آمد افراد آزاد است و همواره عناصری از ایران مانند پوسترها، کارهای هنری، کتابها و غیره عرضه می شود. زاویه این گالری طوری در نظر گرفته شد که تله کام فرانکفورت را که در نزدیکی آنست، در محور خود قرار دهد.
گالری ایران بنای سرکنسولگری را به دو بخش اصلی ، یکی برای فعالیت های ساده روزمره مانند اخذ روادید و غیره، دیگری برای فعالیتهای رسمی و دیپلماتیک سرکنسولگری تقسیم میکند. فضای فعالیت های مربوط به روادید ارتباط قوی بصری و فضایی با گالری دارد و به نوعی یکی تلقی می شوند و فضای اصلی سرکنسولگری از طریق سطوح شیشه ای غیرشفاف از گالری جدا گردیده است.
حجمی سنگی فضاهای مربوط به دو بخش کنسولگری را شکل می دهد و با اتصالی که این دو حجم از روی گالری دارند، وحدت و یکپارچگی این حجم فراهم می شود.
حال به توضیح کیفیات معماری بنا می پردازم :
سه اصل که از اصول پایدار سنت معماری ایران هستند در این بنا لحاظ شده است:
1- سادگی بیرونی بنا و هیجان و تحرک فضای درونی آن
2- شفافیت ، سبکی و شادی بنا
3- بکارگیری عناصر آشنای معماری ایران در بنا
همانگونه که می بینید،
بنا دو جبهه اصلی دارد:
جبهة طرف خیابان رایموند که یک دیوار شیشه ای بزرگ است که از ورای آن ساختمان کنسولگری بصورت نیمه پیدا دیده میشود و بخشی از ساختمان نیز از ورای دیوار شیشه ای پدیدار شده است، مانند دست زیبائی که از آستین بیرون آمده باشد. و جبهه طرف پارک که بصورت یک سطح شیب دار شیشه ای شفاف است که به سطح زمین میرسد، این سطح شیشه ای به علت شیب دار بودن و انعکاس فضای سبز بیرون بنا در خود بصورت تداوم سطح باغ بنظر می آید. ساختمان سرکنسولگری از ورای این سطح شیشه ای به خوبی دیده می شود.
نمای هر دو جبهه در کمال سادگی هستند.
اما زمانی که به درون بنا پا می گذاریم، ناگهان با یک فضای درخشان و پرتحرک روبرو می شویم و همچنانکه در درون ساختمان می گردیم، فضاها با تنوع زیاد شامل پله ها، راهروها، اطاقها و غیره یکی پس از دیگری به زیبائی خود را نشان میدهند و مجموعه متنوعی از فضاها را بوجود می آورند.
اصلی ترین فضای مجموعه هال مرکزی آنست. این فضا که برای مراسم ، جشنها و دیگر گردهمائی ها در نظر گرفته شده است، دارای یک سقف بزرگ شیشه ای است که با استفاده از یک فن آوری بسیار پیشرفته طراحی شده و در طراحی آن کمال کوشش بعمل آمده است که نگهدارنده ها و عناصر اتصالی سقف در آن چنان درجه ای از ظرافت باشند که کمترین مانع را در مقابل نور و رنگ آسمان ایجاد کنند و طوری باشد که انگار سقف هال مرکزی خود آسمان است.
با آزاد کردن طبقه همکف ساختمان فضای هال مرکزی گسترش یافته است و تنوع و گشادگی آن افزون شده است، ساختمان کنسولی که در زیر سقف شیشه ای قرار میگیرد، از سنگ قرمز آذرشهر پوشش شده است. این سنگ از معادن سنگ ایران به آلمان حمل شده است تا هرچه بیشتر و مستقیم تر رنگ و طعم سرزمین ایران را در بنا منعکس کند. رنگ قرمز این سنگ که در بسیاری از مواقع از نزدیک رؤیت و لمس می شود، ، در ترکیب با سقف شیشه ای که رنگ و نور آسمان را در خود انعکاس می دهد، آن شفافیت، سبکی و شادی را که از خصائص مهم معماری ایران برشمردیم، به فضای هال مرکزی می دهد.
یک آب نمای عریض کم عمق در درون و بیرون بنا درنظر گرفته شده است که بیشترین نمود خود را در هال مرکزی دارد. حضور مستقیم آب در درون بنا یکی دیگر از عناصر اصلی سنت معماری ایران است و برای این در بنا منظور شده است که باز هم بیشتر ارتباط ذهنی معماری بنا و سنت معماری ایران را برقرار کند. این آب نما درجایی قرار گرفته است که سطح شیشه ای شیب دار به زمین می رسد، لذا هم این بخش از فضای غیرقابل استفاده هال مرکزی را به یک فضای درخشان و زیبا بدل می کند هم با انعکاس سقف شیشه ای در خود زیبائی آنرا دو چندان می سازد.
سطح آب طوری نورپردازی شده که در شب بدرخشد، در عین حال پروژکتورهائی که فضای هال مرکزی را نور می بخشد در سطح این آب قرار گرفته و نور از آنها به رفلکتورهای ظریفی که از سقف هال مرکزی آویزان است می تابد و با انعکاس خود فضای هال را روشن می کند. این نحوه نورپردازی در عمل بصورتی درآمده است که انگار سطح آب یک چشمه نور است که هال مرکزی نور خود را از آن می گیرد. وجود این آب نما آن شفافیت و شادی و سبکی را که طراحی بنا بدنبال آن بود را بیشتر می کند.
موضوع دیگری که باید اضافه کنم باغ ایرانی است، سطح کل زمین 4300 مترمربع است که 1400 مترمربع آن زیر ساخت قرار می گیرد، لذا سطح کمی برای محوطه بنا باقی می ماند. در تماسی که با مسئولین محترم شهرداری فرانکفورت و حکومت ایالتی هسن گرفته شد و همراهی صمیمانه ای که بعمل آوردند، قطعه ای از پارک که چسبیده به زمین کنسولگری است جهت ایجاد یک باغ ایرانی اختصاص داده شد. در این قطعه یک باغ سنتی ایران با کوشک ها، آب نماها، درختان و گل آرائی های خاص ایجاد می شود و ترکیب این باغ که کاملا" مطابق با باغهای سنتی ایران ساخته میشود با ساختمان سرکنسولگری که یک بنای جهانی امروزین است و روح معماری ایران را در خود دارد، یک ترکیب بسیار زیبا خواهد شد. گالری ایران این دو را به یکدیگر متصل می کند.
من بهمین اندازه از توضیح فضاها و عناصر بنا بسنده می کنم، چرا که خود در بنا حضور دارید و آنرا احساس و درک خواهید نمود.
آنچه که لازم است بگویم اینست که :
- این بنای زیبا بدون وجود حمایت های قاطع و بیدریغ جناب آقای دکتر خرازی وزیر محترم امور خارجه امکان تحقق نمی یافت، همچنین همکاران ایشان جناب آقای بانک معاونت محترم مالی – اداری و جناب آقای مهندس نیک کار مدیریت محترم کل پشتیبانی وزارت امور خارجه و جناب آقای خوشرو و جناب آقای مهندس منزوی زاده سرکنسول های محترم جمهوری اسلامی ایران در فرانکفورت که با هدایت و پشتیبانی های خود موجبات پدید آمدن این اثر را فراهم آوردند و مسئولین محترم شهرداری فرانکفورت که کمال همکاری را در ایجاد بنا بعمل آوردند.
گروه وسیعی از کارشناسان و متخصصین در طراحی و اجرای این اثر حضور داشتند که تمام توان خود را در این راه بکار گرفتند و کوشش قابل تحسینی را ارئه کردند و من به برخی از آنها اشاره می کنم :
شرکت ایرانی نقش جهان - پارس و شرکت آلمانی مولر- پیتر و همکاران، کارهای معماری بنا را انجام دادند. شرکت W33 طراحی تأسیساتی آنرا انجام داد، پروفسور فایفر طراحی سازه سقف ها و دیوارهای شیشه ای و جزئیات آنها را بعهده داشت . شرکت کونینو معماری داخلی بنا را انجام داد و شرکت ساختمانی لوپ طراحی سازه بنا را عهده دار بود و اجرای بنا را به خوبی انجام داد. آقای مهندس قاضی زاده نیز مدیریت اجرائی بنا را انجام دادند و من نیز آرشیتکت بنا بودم.
- با ذکر این مطلب سخنان خود را به پایان می برم که :
این اثر ماندگار با آن احجام معلق سنگی و سطوح وسیع شیشه ای که فضائی رویائی و خیال انگیز ارائه می کند، آمیزه بدیعی است از هنر و خلاقیت ایرانی و فن آوری پیشرفته آلمانی و امید دارم که با کیفیت و در سطح مطلوب جهانی پدید آمده باشد و جزو آثار برجسته معماری شهر زیبای فرانکفورت قرار گیرد و خاطره ای از سرزمین کهن و بزرگ ایران در این شهر مهم و مدرن اروپا باشد.
سید هادی میرمیران